Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Populus |
| |
|
|
| Nafn |
|
trichocarpa |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Torr. & A. Gray. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Alaskaösp |
| |
|
|
| Ætt |
|
Víðiætt (Salicaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Populus balsamifera subsp. trichocarpa (Torr. & Gray ex Hook.) Brayshaw |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi tré. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, (hálfskuggi). |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
|
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Snemma vors. |
| |
|
|
| Hæð |
|
15-25 m |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
Hraðvaxta. |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Tré allt að 35 m hátt í heimkynnum sínum, krónan gisin, mjó-pýramídalaga, breið-uppsveigð. Börkur sléttur, gulgrár.
Árssprotar ólífubrúnir, hárlausir til hærðir, ógreinilega ferstrendir, verða okkurgulgráir, sívalir. Brum 1-1,5 sm löng, mjó egglaga, langydd, kvoðug, hárlaus, mjó.
|
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lauf 8-25 sm, egglaga til tígullaga-aflöng, mjó-odddregin, grunnur bogadreginn til þverstýfður, leðurkennd, netæðótt, grunntennt, dökkgræn og hárlaus eða næstum hárlaus ofan, hvít eða fölbrún neðan. Laufleggir 3-6 sm langir. Karlreklar 3,5-6 sm, næstum legglausir, blóm með 30-60 fræfla, frjóhnappar fagurrauðir. Kvenreklar 6-15 sm eggleg hærð. Hýðið þrírýmt, hærð. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
V N Ameríka. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Meðalrakur, sendinn (pH 6-7). |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
5 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1, H.Kr. 2010 Íslenska plöntuhandbókin. |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, sumar- og vetrargræðlingar, rætist auðveldlega. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í skjólbelti, í þyrpingar, stakstæð í stóra garða. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Harðgerð, þurftamikil en fljótvaxin. Setur stundum rótarskot.
|
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Nokkrir klónar hafa fengið sitt nafn hérlendis og er "Randi" sá sem er mest ræktaður á Akureyri. Talið að yfir 60% af öllum öspum í bænum tilheyri honum. "Kjölur" með bátlaga blöð var einnig til í garðinum og fleiri sem ekki eru nafngreindir. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
Alaskaösp hefur verið gróðursett víða þar sem jarðvegur er frjór og rakur. Sáir sér einkum þar sem gróðursvörðurinn er flögóttur. |
| |
|
|
|
|