Vorið góða, grænt og hlýtt (Heinrich Heine, þýðing) Vorið góða, grænt og hlýtt,
græðir fjör um dalinn,
allt er nú sem orðið nýtt,
ærnar, kýr og smalinn.
Kveður í runni, kvakar í mó
kvikur þrastasöngur;
eins mig fýsir alltaf þó:
aftur að fara í göngur.
|
| Ættkvísl |
|
Rosa |
| |
|
|
| Nafn |
|
|
| |
|
|
| Höfundur |
|
|
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
'Harrison's Yellow' |
| |
|
|
| Höf. |
|
Harison USA , (c. 1830) |
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Geislarós |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Rosa × harisonii Rivers, ‘Yellow Rose of Texas’. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi runni. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hreingulur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Ágúst-september. |
| |
|
|
| Hæð |
|
150 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Rosa ‘Harison’s Yellow’ er blendingur R. foetida 'persiana'× R. pimpinellifolia L. sem kom fram í Bandaríkjunum hjá Harison 1830. Þessi R. foetida-blendingur er með hreingul blóm, blómstra einu sinni og ilmar lítð.
Uppréttur runni, stöku sinnum með rótarskot, verður 150 sm hár og um 130 sm breiður. Greinarnar 50-200 sm langar/háar. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lauf sumargræn, grágrænt að lit, smálauf 5-9, oddbaugótt, kitrtilhærð á neðra borði, jaðrar með samsettar kirtiltennur. Engin stoðblöð. Blómin á stuttum leggjum í löngum röðum eftir greinunum. Blómsætið með þornhár. Blómin stök, á stuttum stilk, hálffyllt, 5-6 sm í þvermál, ilma lítið og eru með óþægilega lykt. Bikarblöð flipótt í endann, lítið eitt hærð á neðra borði, jaðrar með kirtla, upprétt og lengi á nýpunum. Krónublöðin hreingul. Laufið grágrænt. Hjúpar/nýpur næstum svartar, hliðflatar, með þornhár.
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Yrki. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Fremur frjór, vel framræstur, meðal rakur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
Með viðnámsþrótt gegn svartroti, mjölsvepp og ryðsvepp. |
| |
|
|
| Harka |
|
H4, Z3 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
Cullen, J. & al. The European Garden Flora, VI, Cambridge Univ. Press 1995,
Petersen, V. 1981: Gamle roser i nye haver. Utgivet av de danske haveselskaber. København 1981,
http://www.welt-der-rosen,de/duftrosen/_duftrosen.htm,
http://www.hesleberg.no,
www.cornhillnursery.com/retail/roses/rosea.htlm#RP,
davesgarden.com/guides/pf/go/64679/#b
|
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sumar-, síðsumar- eða vetrargræðlingar, ágræðsla, brumágræðsla. Næstum ómögulegt er að láta græðlinga rætast segja sumar heimildir. Plöntunni er fjölgað með brumágræðsla á ágræðslurót. Mælt er með að gróðursetja ágræðslubrumið á um 15 sm dýpi og koma þannig í veg fyrir að ágræðslurótin myndi rótarskot. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Sólríkur vaxtarstaður, þolir ekki skugga, skuggþolin segja aðrar heimilir.
Vex betur en R. foetida ‘Persian Yellow´ og þolir regn betur en hún og hentar því betur með ströndum fram. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Rosa ‘Harison’s Yellow’ var til í Lystigarðinum, planta sem keypt var 1993, lifði til 1998. Önnur sem keypt var 1996 og gróðursett það ár, flutt í annað beð 2003. Hún þrífst vel og blómstrar mikið, lítið kal. Geislarósin þrífst vel í görðum á Akureyri. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
ADRAR UPPLÝSINGAR:
Saga ljóðsins ‘The Yellow Rose of Texas’ er frá 1830 og í frelsistríði þegar Texas var að brjótast undan Mexikó. |
| |
|
|
|
|