Halldór Kiljan Laxness - Heimsljós "Fegursta blómið, það lifir í huldum stað, fæstir fá nokkurntíma að sjá það, mörgum sést yfir það, nokkrir kunna ekki skil á gildi þess, þeir sem uppgötva það munu ekki sjá annað blóm síðan. Allan daginn hugsar maður um það. Þegar maður sefur dreymir mann það. Maður deyr með nafn þess á vörum."
|
| Ættkvísl |
|
Rosa |
| |
|
|
| Nafn |
|
foetida |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Herrmann |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Gullrós |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
R. lutea Miller, Rosa eglanteria Mill. non L., Rosa cerea Rössig ex Redouté, Rosa eglanteria Redouté & Thory |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi runni. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Djúpgulur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Ágúst. |
| |
|
|
| Hæð |
|
100-150 sm (-300 sm) |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Uppréttur runni, einblómstrandi. Greinar uppréttar eða bogsveigðar, 100-300 sm, dökkbrúnar í fyrstu, seinna gráleitar með fáeina, beina eða bogna, mislanga þyrna, breikka snögglega neðst, oftast líka með þornhár. Axlablöðin mjög mjó. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Laufin sumargræn, smálauf 5-9, oddbaugótt til öfugegglaga. 1,5-4 sm, snubbótt til næstum ydd. skærgræn, meira eða minna hárlaus á efra borði; daufgræn, dúnhærð og meira eða minna leyti með kirtla á neðra borði, jaðrar með fremur fáar, samsettar kirtiltennur. Engin stoðblöð. Blómstæðin slétt eða með þornhár. Blómin stök eða stundum 2-4, einföld, 5-7,5 sm í þvermál, með óþægilega lykt. Bikarblöðin heilrend eða með fáeina hliðarflipa, lensulaga, breikka í oddinn, hárlaus eða með kirtilþornhár upprétt og langæ. Krónublöðin djúpgul. Frænin hærð. Nýpur hnöttóttar, múrsteinsrauðar, 0,8-1 sm, sléttar eða með þornhár. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
SV & V M Asía. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Meðalþurr, frjór, framræstur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1, 2,
Bjarnason, Á.H. ritstj. 1996: Stóra garðblómabókin Alfræði garðeigandans Reykjavík,
http:/www.welt-der-rosen,de/duftrosen/_duftrosen.htm,
davesgarden.com/guides/pf/go/165779/#b
|
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, sumar-, síðsumar- eða vetrargræðlingum, ágræðsla, brumágræðsla. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í þyrpingar, sem stakstæður runni, í blönduð beð. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Gullrósinni var sáð í Lystigarðinum 1992. Nokkrar plöntur hafa verið á reitasvæðinu. Þær kala allar, mismikið, rétt lifa, vaxa lítið. (2009). |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
Dökkgul blómliturinn mikilvægur þegar rósin er notuð við kynblöndun rósa.
|
| |
|
|
|
|