Halldór Kiljan Laxness - Heimsljós "Fegursta blómið, það lifir í huldum stað, fæstir fá nokkurntíma að sjá það, mörgum sést yfir það, nokkrir kunna ekki skil á gildi þess, þeir sem uppgötva það munu ekki sjá annað blóm síðan. Allan daginn hugsar maður um það. Þegar maður sefur dreymir mann það. Maður deyr með nafn þess á vörum."
|
| Ættkvísl |
|
Saxifraga |
| |
|
|
| Nafn |
|
aizoides |
| |
|
|
| Höfundur |
|
L. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Gullsteinbrjótur |
| |
|
|
| Ætt |
|
Steinbrjótsætt (Saxifragaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær, sígræn jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Gulur oft með dökkgular dröfnur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí. |
| |
|
|
| Hæð |
|
5-20 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Laufgaðir sprotar mynda þykka breið eða gisnar þúfur |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lauf 4-22 x 1,5-4 mm, babdlaga til aflöng, ásætin, snubbótt, ydd eða með stuttan brodd, milli- til dökkgræn, ekki bláleit, heilrend eða stöku sinnum með 2 stuttar tennur við endann, oftast kögruð af tannlíkum hárum sem vita fram á við, kalkkirtlar venjulega stakir við oddinn. Blóm stök eða í stuttum, laufóttum klasa með 2-15 blóm. Krónublöð 3-7 mm, venjulega gul, oft með appelsínugulum dröfnum, stundum appelsínugul eða múrsteinsrauð.
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Heimskautasvæði í N Ameríku og N Evrópu (Ísland). |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Rakur, fremur súr. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
5 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Skipting, sáning. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Við tjarnir og læki, í beð og steinhæðir (ef hann er vökvaður vel). |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Harðgerð planta. Þarf góðan jarðraka, einkum að vori. Þrífst best í grýttri steinhæð, mót norði eða norðaustri (Köhlein, Saxifragas). Afbrigðin eru bæði gróskumeiri og fallegri en aðaltegundin. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
var. atrorubens (Bertol) Sternb. Lauf þétthærð á blaðjöðrum. Krónublöð múrsteinsrauð, diskur djúpskarlatsrauður (Heimkynni: Austurríki).
var. aurantiaca - Með rauðgulum blómum (ekki í RHS).
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|