Ólafur Jóhann Sigurðsson - Á vordegi Grundin eignast gullinn fífil,
geislafingur hlýir strjúka
lambakóng með lítinn hnýfil,
lambagrasið rauða og mjúka.
Vappar tjaldur, vellir spói,
verpir í broki mýrispýta.
Bráðum kveikir fenjaflói
fífublysið mjallahvíta.
Bráðum mun í morgunstillu
meðan þokan kveður dranga
ljósberi hjá lágri syllu
lyfta kolli til að anga.
Blíða daga, bjartar nætur
bugðast á með tærum hyljum
eftir laut sem litlir fætur
lásu forðum berum iljum.
|
| Ættkvísl |
|
Saxifraga |
| |
|
|
| Nafn |
|
callosa |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Sm. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Tungusteinbrjótur |
| |
|
|
| Ætt |
|
Steinbrjótsætt (Saxifragaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt, sígræn. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí. |
| |
|
|
| Hæð |
|
15-40 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Blaðhvirfingar mynda þyrpingar, oftast með ungar blaðhvirfingar líka. Stærstu blaðhvirfingarnar allt að 16 sm í þvermál. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lauf 4-9 x 0,25-0,7 sm, bandlaga, stundum breiðari í oddinn, heilrend ef undan eru skilin nokkur kirtilhár við grunninn, margar kirtiltennur á laufjöðrunum, en ekki á efra bori laufsins, kalkútfellingar mismiklar.
Blómstönglar 15-40 sm, með mörg blóm í mjóum skúf sem er um 40-60 % af stönglinum, hver grein skúfsins er með 3-7 blóm. Krónublöð 6-12 mm, öfugegglaga til öfuglensulaga, stundum með langa nögl, hvít með fagurrauðar doppur við grunninn.
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
NA Spánn, SV Alpar, Apenninafjöll, S-Ítalía.. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Léttur, jafnrakur, framræstur, kalkríkur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
7 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Skipting, (brjóta sundur blaðhvirfingarnar), sáning. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í steinhæðir, í fjölæringabeð. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Harðgerð planta og mjög falleg. Til er ein planta sem sáð var til 2003 og gróðursett í beð 2003 og önnur planta sem sáð var til 2008 og gróðursett í steinhæð 2015, þrífast vel. Tegundin, undirtegundir og yrkið 'Albertii' eru í Lystigarðinum og óhætt að mæla eindregið með þeim. Má rækta hvort sem er í fjölæringabeði eða í steinhæð. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
ssp. callosa Blómskipun hárlaus eða ögn kirtilhærð. Lauf bandlaga, ögn breiðari í oddinn. Heimk.: SV Alpar, N Ítalía (2)
ssp. catalaunica (Boiss. & Reut.) D.A. Webb. Blómskipun þétthærð kirtilhárum, lauf öfuglensulaga, tiltölulega stutt. Heimk.: NA Spánn (2)
var. australis (Moricand) D.A. Webb. Lauf öfuglensulaga til bandlaga með +/- tígullaga odd. Heimk.: SV Alpar, M & S Ítalía, Sikiley, Sardinia.
'Alberti' er með flottar silfraðar blaðhvirfingar, stór hvít blóm (1).
'Leichtlinii' er með rósrauð blóm (1).
'Superba' er með rjómahvít blóm í stórri, bogsveigðri, puntlíkri blómskipan (1).
'Tumbling Waters' er svo kynblendingur milli tungusteinbrjóts (S. callosa) og S. longifolia með enn stærri blómskúfa, bráðfallegt yrki. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|