Sigfús Daðason - Vængjasláttur Akureyri
mjög skreytt
reynitrjám.
Sá sem gengi um bæinn
á septemberkvöldi:
dimmur skuggi innfjarðarins
fylgdi honum á aðra hönd hvar sem hann færi,
lifandi, kvikur!
Sálarspegill!
Heilagur lundur
rís í hæðir.
Og gangi maður í lundinn
er hann þar einn með sjálfum sér.
Það gustar um limið
og fuglarnir í björtum trjákrónunum
fælast skóhljóð einmanans
og hviðra með vængjaslætti
yfir höfði hans og úti í myrkrinu.
Og upp fyrir honum rennur þá: hvílík
sú dýrð sem einmananum hlotnast.
|
| Ættkvísl |
|
Saxifraga |
| |
|
|
| Nafn |
|
paniculata |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Mill. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Bergsteinbrjótur |
| |
|
|
| Ætt |
|
Steinbrjótsætt (Saxifragaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær, sígræn jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Rjómahvítur, stundum með rauðar doppur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí. |
| |
|
|
| Hæð |
|
- 30 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Fjölær jurt sem myndar breiður.
|
| |
|
|
| Lýsing |
|
Hvirfingarlauf 40 x 8 mm, aflöng til lensulaga, jaðrar sveigjast inn á við með kalkkirtla á jöðrunum, í grúppum í hvolflaga laufhvirfingum.
Blómskipunin flatur sproti á stöngli sem er greinóttur ofantil, allt að 30 sm. Blómin allt að 12 mm í þvermál. Krónublöð rjómahvít, stundum með rauðar doppur.
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Ísland (fjöll Evrópu ath. betur) |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Jafnrakur, vel framræstur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
2 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Skipting, sáning. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í steinhæðir, í beð, í ker, í kanta. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Harðgerð, íslensk tegund sem vex utan í klettum á nokkrum stöðum á Austurlandi, nokkuð víða í görðum og einnig til í Lystigarðinum. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Fjölmörg yrki eru nefnd í RHS og EGF ? sum hafa verið reynd hér en ekki öll enn sem komið er. Sem dæmi má nefna.
'Alba' ? Hvít blóm
'Atropurpurea' (S. paniculata v. major) ? mjög stórgert form, blómskipun há (30-45 sm). Blómstönglar rauðleitir með stóra blaðhvirfingu (lauf 2-5 sm að lengd), oft rauðmenguð, dökkna á vetrurna
'Balkana' ? fremur smávaxið form með flatar blaðhvirfingar. Grófur uppréttur blómstöngull, u.þ.b. 20 sm á hæð. Hvít blóm, áberandi rauðdröfnótt
'Baldensis' ? stutt lauf og þykk, öskugrá
'Brevifolia' (ssp. brevifolia) ? fremur smávaxin, stutt lauf (1 x 0.5 sm), myndar mjög fallegar breiðar þúfur. Nokkur hvít blóm á um 15 sm stönglum
'Correvoniana' ? rósettur flatar, afar litlar
'Cristata' ? mjó, silfruð lauf, kremhvít blóm
'Densa? ? afar miklar kalkútfellingar þannig að blöðin virðast silfruð, litlar blaðhvirfingar
'Emarginata' ? að 25 sm, kremhvít blóm
'Flavescens' ? sítrónugul blóm
'Hainoldii' ? að 30 sm, stórar blaðhvirfingar, rósrauð blóm
'Labradorica' ? blaðhvirfingar mjög litlar, krónublöð hvít
'Lagraveana' ? að 15 sm, blaðhvirfingar litlar og silfraðar, krónublöð vaxkennd, kremhvít
'Lutea' ? gul blóm, blómstönglar 16-28 sm
'Minima' ? smá hvít blóm
'Notata' ? mjög áberandi kalkútfellingar á blaðjöðrum
'Paradoxa' ? blágrænt lauf, hvít blóm
'Pectinata' ? kalkútfellingar áberandi á blaðjöðrum, blóm hvít með rauðum doppum
'Punctata' ? dökkgrænt lauf með áberandi kalkútfellingum á blaðjöðrum
'Rex' ? kremhvít stór blóm, að 25 sm
'Rosea' ? föl bleik blóm, gulgrænar blaðhvirfingar (form upprunnið frá Búlgaríu)
v. strumiana ? Úr M Ölpum, með litlar blaðhvirfingar, uppsveigð fleyglaga lauf 1.4 x 0.4 sm, sagtennt með hár á endum. Blómstönglar brúnir 5-15 sm, blóm hvít (Heim.: Köhlein, Saxifragas)
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|