Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Saxifraga |
| |
|
|
| Nafn |
|
spathularis |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Brot. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Spaðasteinbrjótur |
| |
|
|
| Ætt |
|
Steinbrjótsætt (Saxifragaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Saxifraga umbrosa auct. lusit., non L. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær, sígræn jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur, rauðdröfnótt. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní-júlí. |
| |
|
|
| Hæð |
|
10-40 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Sígrænn fjölæringur, sem myndar blaðhvirfingar á jarðlægum sprotum sem minna á renglur, myndar gisnar breiður með tímanum.
|
| |
|
|
| Lýsing |
|
Laufblaðkan 1,5-5 x 1,2-3 sm, kringlótt til aflöng-sporbaugótt, hárlaus, jaðrar með 5-11 tennur á hvorri hlið (3 eða 4 á smávöxnum plöntum), tennur venjulega hvassyddar en stöku sinnum snubbóttar. Gagnsær kantur um það bil 0,1 mm á breidd. Laufleggur að minnsta kosti sumra laufa lengri en blaðkan, flatur með aðeins fáein randhár.
Blómstilkur allt að 50 sm hár. Krónublöð um það bil 5 mm, oddbaugótt, hvít með allmargar rauðar doppur á þeim miðjum og 2 gular bletti við grunninn.
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
SV Evrópa, Írland. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Léttur, framræstur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
H3 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
2 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Skipting, sáning. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í steinhæðir, í beð, í kanta. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Var lengi ræktaður sem skuggasteinbrjótur hér áður og fyrr og mjög víða í görðum bæði norðan og sunnanlands. Til eru nokkur gömul eintök í Lystigarðinum, sem þrífast vel. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|