Jónas Hallgrímsson - Úr ljóðinu Dalvísa Fífilbrekka! gróin grund!
grösug hlíð með berjalautum!
flóatetur! fífusund!
fífilbrekka! smáragrund!
yður hjá ég alla stund
uni best í sæld og þrautum;
fífilbrekka! gróin grund!
grösug hlíð með berjalautum!
|
| Ættkvísl |
|
Sorbus |
| |
|
|
| Nafn |
|
frutescens |
| |
|
|
| Höfundur |
|
McAll. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Koparreynir |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
(Sorbus fruticosa). |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi runni. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Snemmsumars. |
| |
|
|
| Hæð |
|
Allt að 2,5 m |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Lauffellandi runni, allt að 2,5 m á hæð, yfirleitt margstofna frá grunni og skríður ekki með neðanjarðarrenglum. Ársprotar súkkulaðibrúnir. Brumin egglaga-keilulaga, svartleit með hvítum hárum í toppinn og á jöðrum brumhlífa, allt að 10 mm á lengd. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Laufin allt að 18 sm með (7-)11-12(-14) smáblaðapörum. Smáblöð allt að (10)15-24(-32) mm á lengd og (5-)7-8(-11) mm á breidd, egglaga-lensulaga, gróftennt nær því að grunni, dökk græn á efra borði en aðeins ljósari á því neðra og ekki nöbbótt á neðra borði. Blómskipunin lotinn hálfsveipur. Aldin hvít utan þess að í vikunum milli bikarflipanna vottar fyrir bleikri slikju, allt að 9,5 x 12 mm. Bikarblöðin kjötkennd aðeins neðan til. Stílar að 2,75 mm og næstum samvaxnir við grunn. Frævur 5, undirsætnar, oddarnir samvaxnir, myndar keilulaga dæld innan dældarinnar í bikarnum. Fræin rauðbrún, allt að 3 x 1,75 mm, perulaga, eggmunninn dálítið sveigður til hliðar. Fjórlitna smátegund sem fjölgar sér með geldæxlun. (2n=68).
Auðþekkt frá öðrum tegundum með stakfjöðruð blöð og hvít aldin á dökkum brumum með hvítum hárum (aðrar tegundir yfirleitt með rauðbrún brum með rauðbrúnum eða ljósbrúnum hárum). Önnur einkenni er m.a. hinn granni en súkkulaðibrúni ársproti.
(McAll.)
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Tíbet, Kína. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Léttur, frjór, framræstur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
7 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1, 15 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, sumargræðlingar. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í skrautbeð. Plöntur í ræktun eru þó af óþekktum uppruna, þ.e. ekki er vitað hvar fyrstu plöntunum var safnað. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Mjög harðgerð og var lengi í ræktun hérlendis undir S. koehneana. Breytt nú nýverið eftir rannsóknir dr. McAll. á reyniættkvíslinni.
Mörg, bæði gömul (B7-13) og ný eintök eru í ræktun. Mjög harðgerð tegund sem er víða í görðum landsmanna. Helsti gallinn á henni er að henni er hætt við sveppasýkinu (sérstaklega þegar hún eldist) en ekki hefur þó verið úr því skorið um hvaða svepp er að ræða. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|