Jón Thoroddsen - Barmahlíð

Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!

Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.

Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?

Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali!


Gentiana pumila
Ættkvísl   Gentiana
     
Nafn   pumila
     
Höfundur   Jacq.
     
Ssp./var  
     
Höfundur undirteg.  
     
Yrki form  
     
Höf.  
     
Íslenskt nafn   Smávöndur
     
Ætt   Maríuvandarætt (Gentianaceae).
     
Samheiti  
     
Lífsform   Fjölær jurt.
     
Kjörlendi   Sól - hálfskuggi.
     
Blómlitur   Djúpblár.
     
Blómgunartími   Vorblómstrandi.
     
Hæð   7,5 sm
     
Vaxtarhraði  
     
 
Vaxtarlag   Dvergvaxinn, þýfður fjölæringur. Stönglar allt að 7,5 sm. Lík stuttblaðavendi (G. brachyphylla) en blaðhvirfingalauf band-lensulaga, ydd, jaðrar með vörtutennur.
     
Lýsing   Grunnlauf allt að 1,5 sm, band-lensulaga, hvassydd, öll næstum jafnstór en stærst við grunninn, stöngullauf 0,7 sm, í pörum, svipuð. Blóm endastæð, stök, bikar 0,8-1,5 sm, pípu-bjöllulaga, kantaður, bikarflipar 0,6-0,7 sm, band-lensulaga, hvassyddir, útbreiddir. Krónan 15-20 mm í þvermál, disklaga, djúpblá, flipar egglensulaga, hvassyddir, framjaðraðir. Ginleppar sýldir, miklu styttri en fliparnir.
     
Heimkynni   Evrópa.
     
Jarðvegur   Framræstur, meðalrakur, rakaheldinn, kalkrikur.
     
Sjúkdómar  
     
Harka   6
     
Heimildir   = 1,2
     
Fjölgun   Sáning, græðlingar að vori eða hausti.
     
Notkun/nytjar   Í steinhæðir, í kanta, í ker.
     
Reynsla   Í E4 frá 1999. Vex í graslendi í sínum náttúrulegu heimkynnum í 1600-2800 m hæð. Þrífst best í kalkríkum jarðvegi sem er meðalrakur að sumri en þurrari að vetri.
     
Yrki og undirteg.  
     
Útbreiðsla  
     
Lystigarður Akureyrar - Eyrarlandsstofa - Sími: 462 7487 - Netfang: gkb@akureyri.is