Í morgunsárið - Ragna Sigurðardóttir Í morgunsárið greiðir hún sér með trékambi. Hægt með föstum
strokum. Vöxturinn er svo mikill að hana kitlar í svörðinn. Hún
strýkur hendinni yfir gróðurinn. Finnur blóm springa út undir
fingurgómunum. Sóleyjar og baldursbrár. Hún leggur kambinn frá
sér. Fer út í garðinn og krýpur. Kippir upp kartöflugrösum. Rótar og
grefur með berum höndum. Djúpt ofan í moldinni finnur hún sætar og
safaríkar appelsínur.
|
| Ættkvísl |
|
Abies |
| |
|
|
| Nafn |
|
concolor |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(Gordon & Glend.) Lindl. ex Hildebr. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Hvítþinur |
| |
|
|
| Ætt |
|
Þallarætt (Pinaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Tré, sígrænt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi / skjól |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
♂ blóm gulgræn,♀ blóm gulgræn |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní. |
| |
|
|
| Hæð |
|
10-20 m (-40 m) |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Þétt, mjókeilulaga króna, greinar standa lárétt út frá stofni, börkur lengi sléttur með áberandi kvoðubólum, seinna ljósgrár, langsprunginn. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Tré 25-40 m hátt í heimkynnum sínum, með greinar alveg niður að jörð. Greinar geislastæðar og láréttar, börkur ljósgrár, hrjúfur. Ársprotar grágrænir til ólífugrænar, því sem næst hárlausir, brum kúlulaga, kvoðug. Barrnálum er óreglulega raðað á greinarnar. Þær eru yfirleitt sigðlaga og uppsveigðar; í miðröðinni beinast þær upp og fram á við, eru bandlaga, 40-60 mm langar og 2-2,5 mm breiðar, yddar til bogadregnar, ± bláleitar bæði ofan og neðan. Í þverskurð eru þær dálítið kúptar til næstum flatar. Þær eru með 2 ljósar loftaugarendur að neðan. Könglar eru sívalir, mjórri til endanna, 7-12 sm langir. Ungir könglar eru grænleitir eða purpuralitir, verða seinna brúnir. Köngulhreistur eru blævængslaga, allt að 25 mm breið, hreisturblöð sjást ekki. Fræ öfugegglaga, vængur skakkur. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
SV-Bandaríkin til N-Mexikó. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Léttur, framræstur, meðalþurr, lítið eitt súr. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,7,9 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, forkæla fræ í ca. 1 mánuð, vetrargræðlingar. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Stakstæð, í þyrpingar, í beð. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum er til ein planta sem sáð var 1987. Hún er falleg og þrífst vel, kelur ekkert og önnur planta sem sáð var 1990, kelur heldur ekkert.
|
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Abies concolor var. concolor er aðalgerð þessarar tegundar. Krónan er þéttari en á öðrum afbrigðum. Ársprotarnir eru gulir eða gulgrænir, brumin kúlulaga. Barr er kambskipt, oft sigðlaga. Könglar eru ljósgænir ungir eða þá purpura mjölvaðir.
Abies concolor var. lowiana - Síerraþinur frá Origon og Sierra er grennri og hærri með mattgrænar, tvíhliðstæðar nálar. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|