Sigfús Daðason - Vængjasláttur
Akureyri
mjög skreytt
reynitrjám.

Sá sem gengi um bæinn
á septemberkvöldi:
dimmur skuggi innfjarðarins
fylgdi honum á aðra hönd hvar sem hann færi,
lifandi, kvikur!
Sálarspegill!

Heilagur lundur
rís í hæðir.
Og gangi maður í lundinn
er hann þar einn með sjálfum sér.

Það gustar um limið
og fuglarnir í björtum trjákrónunum
fælast skóhljóð einmanans
og hviðra með vængjaslætti
yfir höfði hans og úti í myrkrinu.

Og upp fyrir honum rennur þá: hvílík
sú dýrð sem einmananum hlotnast.



Aconitum lycoctonum ssp. lycoctonum
Ættkvísl   Aconitum
     
Nafn   lycoctonum
     
Höfundur   L.
     
Ssp./var   ssp. lycoctonum
     
Höfundur undirteg.  
     
Yrki form  
     
Höf.  
     
Íslenskt nafn   Týshjálmur
     
Ætt   Sóleyjarætt (Ranunculaceae).
     
Samheiti   Aconitum septentrionale Koelle
     
Lífsform   Fjölær jurt.
     
Kjörlendi   Sól, hálfskuggi.
     
Blómlitur   Purpura-lilla eða hvít eða gul.
     
Blómgunartími   Júlí-ágúst.
     
Hæð   100-150 sm
     
Vaxtarhraði  
     
 
Týshjálmur
Vaxtarlag   Rætur eru langar. Stönglar háir, uppréttir. Lauf meira eða minna kringlótt til breiðari en löng, djúp 5-7 flipótt, hárlaus eða hærð ofan, yfirleitt hærð á æðastrengjum á neðra borði, grunnlauf með langan legg, flipar tenntir á mismunandi hátt eða sepóttir.
     
Lýsing   Blómskipunin skúfur, gisblóma eða þétt blóma, blómin fá eða mörg, purpura-lilla eða hvít eða gul. Blómleggir dúnhærðir. Hjálmurinn sívalur eða pokalaga, 3 x eða meir lengri en hann er breiður, oftast hærður á ytra borði, sporinn gormlaga. Fræhýði oftast 3, fræ oftast 4-hyrnd, brún til fílabeinslit.
     
Heimkynni   N Evrópa, N Afríka.
     
Jarðvegur   Djúpur, frjór, rakaheldinn.
     
Sjúkdómar  
     
Harka   3
     
Heimildir   = 1
     
Fjölgun   Haustsáning, skipting að vori eða hausti.
     
Notkun/nytjar   Sem stakstæð planta, í skrautblómabeð, í þyrpingar.
     
Reynsla   Harðgerð planta, sem vex villt á Norðurlöndunum. Í Lystigarðinum eru til 3 plöntur undir þesu nafni, frá mismunandi tímum, allar þrífast vel.
     
Yrki og undirteg.   'Ivorine' með mjólkurhvít blóm um 90 sm og blómstrar snemma. Í Lystigarðinum er til ein planta undir þessu nafni, sem kom sem planta í garðinn 1991, þrífst vel.
     
Útbreiðsla  
     
Týshjálmur
Týshjálmur
Týshjálmur
Lystigarður Akureyrar - Eyrarlandsstofa - Sími: 462 7487 - Netfang: gkb@akureyri.is