Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Chamerion |
| |
|
|
| Nafn |
|
angustifolium |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(L.) Holub |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Sigurskúfur |
| |
|
|
| Ætt |
|
Onagraceae (Eyrarrósarætt) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Chamaenerion angustifolium (L.) Scop. Epilobium angustifolium L. (basionym) Epilobium angustifolium subsp. angustifolium Epilobium spicatum Lam. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Vex á sólríkum og þurrum stöðum, í klettum og gljúfrum og í grennd við bæi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
dökkrauður - dökk rauðfjólublár |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí-ágúst |
| |
|
|
| Hæð |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Upp af gildum jarðstönglum vaxa uppréttir, blöðóttir stönglar, 20-75 sm á hæð. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Blöðin gagnstæð, hárlaus, lensulaga, 4-12 sm á lengd og 1-2 sm á breidd, heilrend eða ógreinilega tennt.
Blómin rauð-dökkrauð, mörg saman í löngum klasa (5-15 sm), klasaleggirnir dúnhærðir eins og bikarblöðin. Krónublöðin, öfugegglaga, hvert blóm um 1,5-2 sm í þvermál. Bikarblöðin dökkrauð, lensulaga, dúnhærð. Fræflar 8. Frævan undir blómhlífinni, frekar löng og dúnhærð. Blómgast í júlí-ágúst.
Vex gjarnan í þéttum breiðum og skríður með neðanjarðarrenglum. Þar sem tegundin vex villt í klettum eða skóglendi blómgast hún seinna. Sigurskúfur er oft dvergvaxinn í mjög þurrum, mögrum brekkum móti suðri og myndar þá 10-20 sm langa blaðsprota en blómgast ekki, enda í eðli sínu nokkuð áburðarfrek jurt. Fremur sjaldgæfur á landsvísu.
LÍK/LÍKAR: Auðþekktur frá öðrum dúnurtum á vaxtarlaginu og löngum blómklösum með stórum fjórdeildum blómum.
Ath.: Gamla latneska heitið i (Epilobium angustifolium L.) er enn í fullu gild í mörgum heimildum. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,3,9, HKr, http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?452625 |
| |
|
|
| Reynsla |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
Einkum um norðan- og austanvert landið, en einnig víða annars staðar.
Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Arktísk, N Ameríka, Grænland, Evrópa og í litlum mæli í A Asíu |
| |
|
|
|
|