Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Chamerion |
| |
|
|
| Nafn |
|
latifolium |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(L.) Holub - Folia Geobot. Phytotax. 7, 1 : 86, (1972) |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Eyrarrós |
| |
|
|
| Ætt |
|
Onagraceae (Eyrarrósarætt) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Epilobium latifolium L. Chamerion subdentatum (Rydb.) A.& D. Love Chamaenerion latifolium (L.) Sweet |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Vex á áreyrum og í árgljúfrum, oft í stórum breiðum. Stundum í lausum skriðum og klettum til fjalla. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Rauðfjólublár |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí-ág. |
| |
|
|
| Hæð |
|
0.15-0.25 (-0.40) m |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Upp af jarðstönglum vaxa margir, smádúnhærðir, blaðmargir stönglar,15-25(-40) sm á hæð. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Blöðin eru þykk, blágræn, gagnstæð, lensulaga, snögghærð, heilrend eða með óglöggar, gisnar tennur, 20-40 mm löng og 4-10 mm á breidd.
Blómin rauðfjólublá, stór, fjórdeild, 3-4 sm í þvermál, yfirsætin í fáblóma klasa. Krónublöðin öfugegglaga allt að 3 sm á lengd. Bikarblöðin dökkrauðblá, lensulaga, oddmjó, gis- og stutthærð. Fræflar 8 og ein afar löng (3-6 sm) fjórblaða, fíndúnhærð, rauð fræva með einum stíl. Aldin er 6-7 sm hýði sem er allgilt og myglugrátt á litinn. Blómgast í júlí.
LÍK/LÍKAR: Sigurskúfur. Eyrarrósin er mun lægri og með stærri blóm og blómfærri blómklasa.
Ath.: Gamla nafn eyrarrósar Epilobium latifolium L. er enn löggilt í sumum nafnagrunnum, t.d. í IOPI (USDA 1996). |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,3,9, HKr |
| |
|
|
| Reynsla |
|
?Fræullina má nota til þess að stoppa með föt, spinna úr henni eða hafa í kveiki. Marin blöð voru lögð yfir opin sár, því að hún er samandragandi. Seyði af henni læknar höfuðverk, stillir blóðnasir og blóðgang og þurrkaðar rætur henmar lækna blóðuppgang, að því sagt er í gömlum ritum.? (Ág. H.) |
| |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
Allvíða um land, einkum á hálendinu og meðfram ám, tiltölulega sjaldgæf á Norðvestanverðu landinu.
Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Evrópa, tempraða Asía, N Ameríka ov. |
| |
|
|
|
|