Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Hippuris |
| |
|
|
| Nafn |
|
vulgaris |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Linnaeus, Sp. Pl. 4 (1753) |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Lófótur |
| |
|
|
| Ætt |
|
Hippuridaceae (Lófótsætt) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Hippuris lanceolata Retz.
Hippuris melanocarpa N. Semen. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Vex í votlendi, í grunnum vötnum, djúpum lækjum, síkjum og skurðum, en líka á landi og þá er hún skriðul í blautum mýrafenjum. Algeng um land allt. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
óásjáleg |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí |
| |
|
|
| Hæð |
|
0.20-0.60 m |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Nokkuð grófgerð vatnajurt. Stönglar standa að mestu upp úr vatninu, dökkgrænir, 2-3 mm gildir, holir, með kransstæðum, striklaga blöðum sem líkjast elftingu við fyrstu sýn, 20-60 sm á hæð/lengd eftir vatnsdýpi. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Í hverjum blaðkransi eru yfirleitt 8-12 striklaga eða lensulaga blöð, 1-1,5 sm að lengd á þeim hlutum stöngla sem standa upp úr, en töluvert lengri (2-3 sm) og læpulegri niðri í vatninu. Stöngulliðir styttri en blöðin.
Blómin standa stök í blaðöxlunum, tvíkynja í sambýli og yfirsætin, örsmá og ósjáleg, kvenblóm ofar en karlblóm neðar. Blómhlífin einföld, í raun aðeins fjórir smásepar sem standa út úr frævunni ofanverðri. Ein fræva og einn rauður fræfill í hverju blómi. Blómgast í júlí.
LÍK/LÍKAR: Flæðalófótur. Flæðalófótur er heldur lægri, 10-40 sm á hæð, með breiðari blöð (2-5 mm) og hefur aðeins fjögur til sex blöð í hverjum blaðkransi. Auk þess má geta að hann vex eingöngu á sjávarflæðum og/eða síkjum út frá þeim. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,3,9, HKr |
| |
|
|
| Reynsla |
|
"Nefnist sums staðar marhálmur, eins og fleiri vatnaplöntur. Seyði at allri plöntunni hefur reynst vel til þess að stöðva blæðingar, jafnt útvortis sem innvortis". (Ág.H.) |
| |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Argentína, Ástralía, Asía, Evrópa, Indónesía, Nýja Sjáland, Grænland, Tyrkland, Taívan, N Ameríka. |
| |
|
|
|
|