Sigfús Daðason - Vængjasláttur Akureyri
mjög skreytt
reynitrjám.
Sá sem gengi um bæinn
á septemberkvöldi:
dimmur skuggi innfjarðarins
fylgdi honum á aðra hönd hvar sem hann færi,
lifandi, kvikur!
Sálarspegill!
Heilagur lundur
rís í hæðir.
Og gangi maður í lundinn
er hann þar einn með sjálfum sér.
Það gustar um limið
og fuglarnir í björtum trjákrónunum
fælast skóhljóð einmanans
og hviðra með vængjaslætti
yfir höfði hans og úti í myrkrinu.
Og upp fyrir honum rennur þá: hvílík
sú dýrð sem einmananum hlotnast.
|
| Ættkvísl |
|
Montia |
| |
|
|
| Nafn |
|
fontana |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Linnaeus, Sp. Pl. 87 (1753) |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Lækjagrýta |
| |
|
|
| Ætt |
|
Portulacaceae (Grýtuætt) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Montia lamprosperma Cham.
Montia rivularis C.C.Gmel.
Montia fontana subsp. variabilis Walters |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Einær - fjölær (skammlíf) jurt |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Vex við lindir og dý eða meðfram lækjum sem seytla frá þeim. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní-júlí |
| |
|
|
| Hæð |
|
0.02-0.10 m |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Smágerð, safarík, ljósgræn jurt. Stönglar marggreindir, skástæðir eða útafliggjandi, 2-10 sm á hæð, en getur orðið töluvert lengri, liggur þá oftast útaf. Skýtur rótum á stöngulliðamótum og myndar þéttar breiður. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Blöðin gagnstæð, fagurgræn, þykk og safamikil, öfugegglaga, lensulaga eða oddbaugótt, heilrend um 4-8 mm á lengd.
Blómin þrídeild, örsmá í blómfáum skúfum úr blaðöxlum. Blómhlífin fremur óregluleg og er lokuð nema í sólskini. Krónublöðin hvít, oftast þrjú (stundum fjögur eða fimm) 1-2 mm á lengd. Bikarblöðin tvö, græn, 1-1,5 mm í þvermál, kringlótt. Fræflar þrír og ein fræva með þremur frænum. Blómleggir bogna niður á við að lokinni blómgun. Aldinið er hýði sem klofnar í þrennt við þroska og myndar þrjú, hrafnsvört og gljáandi fræ. Blómgast í júní-júlí. 2n=20.
LÍK/LÍKAR: Engar. Auðþekkt á smáum, þrídeildum blómum. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,3,9, HKr |
| |
|
|
| Reynsla |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
Algeng um land allt fyrir utan hin þurru svæð miðhálendisins, aðallega við læki og lindir.
Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Argentína, Ástralía, Evrópa, Kanada, Chiile, Kólumbía, Ekuado, Grænland, Indland, Balí, Maí, Mexíkó, Marokkó, Nýja Gínea, Perú, N Ameríka ov. |
| |
|
|
|
|