Þuríður Guðmundsdóttir - Rætur Ég geng um skrúðgarða borgar
og blómin horfa á mig
litríkum framandi augum
og ilmur þeirra er alltaf nýr
Í fjarska situr fölblá gleymmérei
á fötum lítils barns
Því blágresi, holtasóley og steinbrjótur
voru blóm bernsku minnar
Og rætur þeirra
verða alltaf mínar
|
| Ættkvísl |
|
Papaver |
| |
|
|
| Nafn |
|
radicatum |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Rottb., Skr. Kibenhavnske Selsk. Lærd. Vid. 10: 455 (1767) |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Melasól |
| |
|
|
| Ætt |
|
Papaveraceae (Draumsóleyjaætt) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Papaver chibinense N. Semen.
Papaver dahlianum Nordh.
Papaver jugoricum (Tolm.) Stankov
Papaver polare (Tolm.) Perf.
Papaver relictum (E. Lundström) Nordh.
Papaver steindorssonianum A. Löve
Papaver radicatum subsp. brachyphyllum Tolm.
Papaver radicatum subsp. dahlianum (Nordh.) Rändel
Papaver radicatum subsp. hyperboreum Nordh.
Papaver radicatum subsp. intermedium (Nordh.) Knaben
Papaver radicatum subsp. macrostigma (Nordh.) Nordh.
Papaver radicatum subsp. oeksendalense Knaben
Papaver radicatum subsp. ovatilobum Tolm.
Papaver radicatum subsp. polare Tolm. pro max. parte
Papaver radicatum subsp. relictum (E. Lundström) Tolm.
Papaver radicatum subsp. subglobosum Nordh. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Vex á melum og í klettum, sendnum jarðvegi, í klettum og rindum. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Brennisteinsgulur |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní/júlí-ág. |
| |
|
|
| Hæð |
|
0.08-0.20 m |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Upp af gildri stólparót rísa beinir eða aðeins sveigðir stönglar, 1 eða fleiri saman, blómstilkar blaðlausir og brúnhærðir, 8-20 sm á hæð. Jurtin öll meira eða minna stinnhærð. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Blöðin í stofnhvirfingum, grófhærð, stilkuð, fjaðurskipt með meira eða minna flipóttum blaðhlutum.
Eitt endastætt stórt blóm á stöngulenda. Blómin brennisteinsgul 2,5-3,0 sm í þvermál. Einnig finnast afbrigði með hvít eða bleik blóm t.d. á Vestfjörðum. Krónublöðin fjögur, mun lengri en bikarblöðin, öfugegglaga. Bikarblöðin tvö, sporbaugótt og dökkloðin, falla af um leið og plantan blómgast. Fræflar margir og ein stór (8-12 mm) stíllaus fræva, alsett svörtum, stinnum hárum, með kross- eða stjörnulaga, fjögurra til fimm arma fræni ofan á flötum toppnum. Aldinið er móhært sáldhýði með götum í röð undir þakinu, fræin örsmá og fjölmörg í hverju hýði. Blómgast í júní-ágúst.
LÍK/LÍKAR: Garðasól. Garðasól auðþekkt á hárlausum blöðum, margskiptu fræni og á mun stærri blómum. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,3,9, HKr |
| |
|
|
| Reynsla |
|
"Hún var talin góð við svefnleysi (svefngras), stríðum verkjum og sinateygjum. Af smáskornum blómum má búa til dropa, séu þau látin standa í sterku hvítvíni við yl í viku. Melasól með hvítum og bleikum blómum". (Ág.H.) |
| |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
Algeng á Vestfjörðum og Austfjörðum, einnig allvíða á vestanverðu landinu suður að Skarðsheiði og austur á Skaga. Hátt til fjalla í innsveitum Eyjafjarðar og Skagafjarðar allt suður í Ásbjarnarfell. Sjaldgæf annars staðar.
Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Temp. Asía, N Ameríka, Evrópa, Grænland |
| |
|
|
|
|