Jón Thoroddsen - Barmahlíđ
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ćttkvísl |
|
Plantago |
| |
|
|
| Nafn |
|
lanceolata |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Linnaeus, Sp. Pl. 113 (1753) |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Selgresi |
| |
|
|
| Ćtt |
|
Plantaginaceae (Grćđisúrućtt) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Plantago glabriflora Sakalo
Plantago lanuginosa Bast.
Plantago eriophora Hoffmanns. & Link
Plantago sphaerostachya (Mert. & W. D. J. Koch) Kern. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölćr jurt |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Vex í gras- og blómlendi. Nokkuđ víđa syđst á landinu, annars mjög sjaldgćf. Selgresiđ er hitakćr jurt sem vex ađallega í brekkum mót suđri undir Eyjafjöllum og í Mýrdal, ţar sem međalhiti er einna hćstur. Um norđanvert landiđ vex ţađ eingöngu viđ jarđhita. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Móleitur |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júlí |
| |
|
|
| Hćđ |
|
0.15-0.35 m |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Stönglar hćrđir, blađlausir, uppréttir eđa uppsveigđir, strendir, miklu lengri en blöđin, 15-35 sm á hćđ. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Blöđin öll stofnstćđ og stilklöng. Blađkan lensulaga og smágistennt, ydd, bogstrengjótt, 5-12 sm á lengd, og 1-2 sm á breidd og dragast niđur í langan, grópađan blađstilk sem ávallt er mun styttri en blađkan.
Blómin smá, ţétt saman í stuttu, nćr kringlóttu axi á löngum legg, axleggir mikiđ lengri en blöđin. Krónan móleit, himnukennd, 4 mm löng, klofin til miđs í fjóra flipa. Fliparnir yddir. Bikarblöđin um 2-3 mm á lengd, dökkbrún efst, himnukennd neđan til međ grćnni miđtaug. Frćflar fjórir, frjóhirslur gulhvítar (stundum dökkgular), 2-3 mm á lengd. Frćvan međ einum, alllöngum stíl. Blómgast í júlí. 2n=12.
LÍK/LÍKAR: Engar. |
| |
|
|
| Jarđvegur |
|
|
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,3,9, HKr |
| |
|
|
| Reynsla |
|
"Hefur sömu áhrif og grćđisúra. Nöfnin fuglatunga, sauđatunga og svínarót hafa veriđ höfđ um tegundina". (Ág. H.) |
| |
|
|
| |
|
|
| Útbreiđsla |
|
Algengt undir Eyjafjöllum, Vestmannaeyjum og Mýrdal. Annars ađeins sem sjaldćfur slćđingur viđ jarđhita, ţó ílent í köldum jarđvegi í nágrenni viđ Reyki í Fnjóskadal.
Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Argentína, Bhutan, Bolívía, Brasilía, Kanada, N Ameríka, Evrópa, Ástralía, Chíle, Kongó, Kosta Ríka, Dominisak Lýđveldiđ, Equador, Eţíópía, Grikkland, Grćnland, Haiti, Indland, Ísrael, Jamaika, Japan, Líbanon, Mexíkó, Marokkó, Nýja Sjáland, Pakistan, Nýja Gínea, Perú, S Afríka, Taívan, Tanzanía, Tyrkland, Túrkmenistan, N Ameríka og Venesúela. |
| |
|
|
|
|