Úr ljóðinu Barmahlíð eftir Jón Thoroddsen
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Rosa gallica 'Officinalis'
Ættkvísl   Rosa
     
Nafn   gallica
     
Höfundur   L.
     
Ssp./var  
     
Höfundur undirteg.  
     
Yrki form   'Officinalis'
     
Höf.  
     
Íslenskt nafn   Skáldarós
     
Ætt   Rósaætt (Rosaceae).
     
Samheiti   Frönsk rós, Eddikerose, Apothekerrose, R. gallica v. officinalis Thory.
     
Lífsform   Lauffellandi runni.
     
Kjörlendi   Sól.
     
Blómlitur   Fagurrauður-skærbleikur.
     
Blómgunartími   Ágúst-september.
     
Hæð   70 sm
     
Vaxtarhraði  
     
 
Skáldarós
Vaxtarlag   Óþekktur uppruni. Rosa ‘Officinalis’ er ein af yrkjunum sem hefur verið í ræktun að minnsta kosti síðan um 1310 (en var að öllum líkindum ræktuð af persum og fleiri þjóðum þegar eitt þúsund árum fyrir Krists burð!). Þessi franska rós er ein af bestu blómarunnunum, runninn sjaldan hærri en 70 sm, með bogna þyrna, þyrnar fáir. Laufið glansar ekki. Vöxturinn er í meðallagi kröftugur og plönturnar breiðast út til allra hliða.
     
Lýsing   Blómin eru hálffyllt, fagurrauð-skærbleik, með daufpurpura slikju. Í miðjunni er þétt knippi af gullgulum fræflum. Nýpur margar, fremur stórar hnöttóttir, sléttir, og skrautlegar, appelsínugulir til rauðir, en verða svartir að vetrum. (Góðar í matreiðslu). Blómsprotarnir eru uppréttir og bera blómin ofan við laufþykknið.
     
Heimkynni   Yrki.
     
Jarðvegur   Léttur, meðalfrjór, vel framræstur.
     
Sjúkdómar   Mjölsveppur.
     
Harka   Z5
     
Heimildir   Nicolaisen, A. 1975: Rosernas Bog - København http://www.welt-der-rosen,de/duftrosen/_duftrosen.htm, davesgarden.com/guides/pf/go/116/#b
     
Fjölgun   Sumar-, síðsumar- eða vetrargræðlingar, ágræðsla, brumágræðsla.
     
Notkun/nytjar   Rósin myndar mörg rótarskot þegar hún vex á eigin rót. Hún gerir litlar kröfur, er skuggaþolin en getur sýkst af mjölsvepp eftir að blómgun er lokið. Rosa gallica ‘Officinalis’ gengur líka undir nafninu apótekararós og edikrós þar sem blóm hennar voru fyrrum notuð til að búa til rósaedik til lækninga. Þurrkuð blóm eru notuð í ilmjurtablöndu vegna þess að þau ilma lengi. Áður fyrr gerðu apótekarar ilmandi duft sem og heilsulyf úr niðurrifnu laufi. Redouté lýsti henni á sinni tíð sem ‘Le Rosier de Provins ordinaier’, það er að segja venjulega rósin frá þorpinu Provins. Þetta er sama rósin sem var sett í skjöld Lancasterættarinnar. Í Englandi gengur hún undir nafninu Red Rose of Lancaster. Stökkbreytt fræplanta (sport) af þessari rós er ‘Versicolor’ sem ekki má rugla saman við Rosa damacena ‘Versicolor’.
     
Reynsla  
     
Yrki og undirteg.  
     
Útbreiðsla  
     
Skáldarós
Lystigarður Akureyrar - Eyrarlandsstofa - Sími: 462 7487 - Netfang: gkb@akureyri.is