Í morgunsárið - Ragna Sigurðardóttir Í morgunsárið greiðir hún sér með trékambi. Hægt með föstum
strokum. Vöxturinn er svo mikill að hana kitlar í svörðinn. Hún
strýkur hendinni yfir gróðurinn. Finnur blóm springa út undir
fingurgómunum. Sóleyjar og baldursbrár. Hún leggur kambinn frá
sér. Fer út í garðinn og krýpur. Kippir upp kartöflugrösum. Rótar og
grefur með berum höndum. Djúpt ofan í moldinni finnur hún sætar og
safaríkar appelsínur.
|
Chamaecyparis nootkatensis
Ættkvísl |
|
Chamaecyparis |
|
|
|
Nafn |
|
nootkatensis |
|
|
|
Höfundur |
|
(D. Don.) Spach. |
|
|
|
Ssp./var |
|
|
|
|
|
Höfundur undirteg. |
|
|
|
|
|
Yrki form |
|
|
|
|
|
Höf. |
|
|
|
|
|
Íslenskt nafn |
|
Alaskasýprus, alaskasedrusviður |
|
|
|
Ætt |
|
Sýprisætt (Cupressaceae). |
|
|
|
Samheiti |
|
C. nutkaensis Lindl. & Gord. |
|
|
|
Lífsform |
|
Sígrænn runni - lítið tré. |
|
|
|
Kjörlendi |
|
Hálfskuggi (sól). |
|
|
|
Blómlitur |
|
KK blóm gul. |
|
|
|
Blómgunartími |
|
Júní. |
|
|
|
Hæð |
|
2-6 m (-30 m) |
|
|
|
Vaxtarhraði |
|
Hægur. |
|
|
|
|
|
|
Vaxtarlag |
|
Keilulaga í vextinum. Efst í krónunni eru greinarnar tiltölulega uppréttar og toppsprotinn einnig uppréttur, en þó slútandi í bláendann. |
|
|
|
Lýsing |
|
Stofn allt að 2 m í þvermál. Gamlar greinar þétt útstæðar-slútandi. Börkur brún-gráleitur, losnar af í stórum hreistrum; smágreinar yfirleitt slútandi, útbreiddar í einum fleti, næstum ferhyrndar. Barr þétt aðlægt (á sterkum smágreinum uppstæð), dökkgræn, engir hvítir blettir, kjöluð eða bogadregin ofan. Yfirleitt engir kirtlar, kramin lauf lykta óþægilega. Karlblóm gul. Könglar kúlulaga 1 sm breiðir með brúna slikju, nær fullum þroska á 2. ári. Köngulhreistur 4-6, með þrym-líkan, mjög framstæðan og uppréttan odd.
Greinar vinsælar í jólaskreytingar. Tegund sem á að þola lágan sumarhita, vex hún upp við jökla í S Alaska í mikilli hæð yfir sjávarmáli. Verður allt að 1000 ára. |
|
|
|
Heimkynni |
|
Strandtré frá Norðvestanverðri N-Ameríku. |
|
|
|
Jarðvegur |
|
Meðalrakur, frjór, djúpur. |
|
|
|
Sjúkdómar |
|
|
|
|
|
Harka |
|
z4 |
|
|
|
Heimildir |
|
1, 7 |
|
|
|
Fjölgun |
|
Sáning, sumargræðlingar í þokuúða, einnig má nota haustgræðlinga innanhúss, ræktunarafbrigði eru ágrædd. |
|
|
|
Notkun/nytjar |
|
Í þyrpingar, stakstæð, beð, undir stærri trjám. Meðalharðgerð-harðgerð. Þarf gott skjól og vetrarskýlingu fram eftir aldri vex mjög hægt hérlendis. |
|
|
|
Reynsla |
|
Í Lystigarðinum eru til tvær plöntur sem sáð var til 1993, báðar mjög fallegar og hafa kalið fremur lítið og ekkert seinni árin.
|
|
|
|
Yrki og undirteg. |
|
Einnig í ræktun Chamaecyparis nootkatensis 'Glauca' og Chamaecyparis nootkatensis 'Pendula' grátsýprus sem ber aðalgreinar í nær 90° vinkli út frá stofni, smágreinar og toppsproti slúta. Þar fyrir utan eru nokkur yrki í ræktun s.s. Chamaecyparis nootkatensis 'Compacta' dvergvaxið, runnkennt, uppsveigðar greinar og Chamaecyparis nootkatensis 'Nidifera' er annað dæmi um smávaxið yrki. |
|
|
|
Útbreiðsla |
|
|
|
|
|
|
|