Halldór Kiljan Laxness - Heimsljós "Fegursta blómið, það lifir í huldum stað, fæstir fá nokkurntíma að sjá það, mörgum sést yfir það, nokkrir kunna ekki skil á gildi þess, þeir sem uppgötva það munu ekki sjá annað blóm síðan. Allan daginn hugsar maður um það. Þegar maður sefur dreymir mann það. Maður deyr með nafn þess á vörum."
|
| Ættkvísl |
|
Rosa |
| |
|
|
| Nafn |
|
foetida |
| |
|
|
| Höfundur |
|
J. Herrm. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
'Bicolor' |
| |
|
|
| Höf. |
|
(Gerard before 1596) |
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Gullrós |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Rosa lutea bicolor Willm., ’Kapusinerrose’, Austrian Copper, Capucine, Capucine Bicolore, Capucine Briar, Copper, Corn Poppy Rose, R. lutea punicea, Rose Comtesse, Rosier Eglantier var. couleur poncea, Vermilion Rose of Austria R. bicolor Jaquin, R. foetida v. bicolor (Jaquin) Willmott. Rosa lutea v. punicea W.D.J. Koch, Rosa eglanteria v. punicea Lavallée, Rosa lutea v. bicolor Sims, Rosa sylvestris austriaca flore phoeniceo. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi runni. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Koparrauður innan, gult-dumbgult utan. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Ágúst. |
| |
|
|
| Hæð |
|
50-80 (-250) sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Foreldrar: Stökkbreytt fræplanta (sport) af Rosa foetida.
Kynbótamaðurinn er óþekktur en talið er að hún hafi verið kynbætt fyrir 1590, sumar heimildir á netinu telja að Gerard hafi kynbætt hana 1596. Líklega mjög gamall blendingur milli R. kokanica og R. hemisphaerica eða að hún er stökkbreytt fræplanta af Rosa foetida segja aðrar heimildir.
Runninn er uppréttur, miðlungstór, 50-80 sm hár, en getur orðið allt að 250 sm hár og 200 sm breiður, uppréttur og gisinn, blómstrar einu sinni á sumri. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Blóm eru einföld, fallega koparrauð að innan en ytra borð krónublaðanna er gult-dumbgult. Það er ekki óvenjulegt að bæði gul og koparrauð blóm geta verið á sama runna. Ilmar mikið, óþægileg lykt. Laufið ljósgrænt. Nýpur hnöttóttar, appelsínurauðar. Greinar slá stundum til baka í gulblóm form.&
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Blendingur. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Meðarakur, frjór, vel framræstur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
Geislablettasýki, ryðsveppur. |
| |
|
|
| Harka |
|
Z4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
Petersen, V, 1981: Gamle roser i nye haver. Utgivet av de danske haveselskaber København 1981,
http://www.hesleberg,no,
http://www.rose-roses.com/rosepages,
http://www.welt-der-rosen,de/duftrosen/_duftrosen.htm,
davesgarden.com/guides/pf/go/165779/#b
|
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sumar-, síðsumar- eða vetrargræðlingar, ágræðsla, brumágræðsla. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Sólríkur vaxtarstaður. Ein planta á m². Höfð stök, í beð, nokkrar sama, í almenningsgarða.
Viðkvæm fyrir sveppasjúkdómum þ.e. geislablettasýki, ryðsvepp, er yfirleitt hraust í svölu loftslagi.
Þetta er ein mest ræktaða tegundin í heiminum, fundin víða í görðum erlendis.
|
| |
|
|
| Reynsla |
|
Rosa foetida 'Bicolor' var keypt í Lystigarðinn 2006 og gróðursett í beð sama ár, vex vel og blómstrar lítið eitt. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|