Snorri Hjartarson - Lyng Gott er að leggjast í lyngið,
sjá lauf glóa, finna kvik
fjaðurmjúk atlot þess, fagna
í fegurð jarðar meðan rauð
og lág sólin lækkar
og lyngbreiðan er ilmgrænt haf
sem ber þig að hljóðri húmströnd
og hylur þig gleymsku.
|
Ættkvísl |
|
Gentiana |
|
|
|
Nafn |
|
occidentalis |
|
|
|
Höfundur |
|
Jakow. |
|
|
|
Ssp./var |
|
|
|
|
|
Höfundur undirteg. |
|
|
|
|
|
Yrki form |
|
|
|
|
|
Höf. |
|
|
|
|
|
Íslenskt nafn |
|
Klettavöndur |
|
|
|
Ætt |
|
Maríuvandarætt (Gentianaceae). |
|
|
|
Samheiti |
|
|
|
|
|
Lífsform |
|
Fjölær jurt. |
|
|
|
Kjörlendi |
|
Hálfskuggi. |
|
|
|
Blómlitur |
|
Dökkblár. |
|
|
|
Blómgunartími |
|
Maí-júní. |
|
|
|
Hæð |
|
5-8 sm |
|
|
|
Vaxtarhraði |
|
|
|
|
|
|
|
|
Vaxtarlag |
|
Fjölær jurt með blaðhvirfingar og langa jarðstöngla, sem geta orðið 20 sm langir, líka með renglur. Stönglarnir vaxa upp úr hvirfingarlaufunum. Laufin eru allt að 3,5 x 0,8 sm, hárlaus, legglaus, skærgræn, oddbaugótt til aflöng, hvassydd, lykja um grunninn. |
|
|
|
Lýsing |
|
Blómin eru stök, með legg og tvö gagnstæð stoðblöð sem líkjast stöngullaufinu. Bikarinn er keilulaga - pípulaga, hárlaus á yrta borði, með 5 þríhyrnda flipa, lensulaga, ydda, lengri en hálf bikarpípan og hver með lítinn flipa. Krónan er 4-5 sm, dökkblá, trektlaga með 5 baksveigða hvassa odda. Frjóþræðir eru 5, allt að 2,5 sm og bláir, festir við grunni krónupípunnar. Frjóhnappar eru gulir festir inn í 1 sm langa pípuna. Eggleg mjókkar upp og myndar stílinn, frænið er gaffalgreint. Aldinhýðið með allmörg oddvala fræ . |
|
|
|
Heimkynni |
|
V Pýreneafjöll. |
|
|
|
Jarðvegur |
|
Kalkríkur, framræstur. |
|
|
|
Sjúkdómar |
|
|
|
|
|
Harka |
|
|
|
|
|
Heimildir |
|
= www.plant-world-seeds.com/store/view-seed-item/2949, www.asturnatura.com/espicie/gentiana-occidentalis.html |
|
|
|
Fjölgun |
|
Sáning, skipting. |
|
|
|
Notkun/nytjar |
|
Í steinhæðir. Sjaldgæf og glæsileg planta með mörg, dökkblá blóm. Hún er endemísk/einlend og vex hátt í Pýreneafjöllum, í yfir 2300 m hæð. Greinist frá náskyldri tegund dvergvendi(G. acaulis) á því að klettavöndurinn er þéttvaxnari og með smærri lauf. |
|
|
|
Reynsla |
|
Þrífst vel í Grasagarði Reykjavíkur. Myndirnar eru teknar í Grasagarði Reykjavíkur. |
|
|
|
Yrki og undirteg. |
|
|
|
|
|
Útbreiðsla |
|
|
|
|
|
|
|