Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
| Ættkvísl |
|
Cornus |
| |
|
|
| Nafn |
|
sericea |
| |
|
|
| Höfundur |
|
L. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Sveighyrnir |
| |
|
|
| Ætt |
|
Skollabersætt (Cornaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Cornus stolonifera Michx. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Runni |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól til hálfskuggi |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur (óásjáleg blóm) |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní-júlí |
| |
|
|
| Hæð |
|
2-3 m (-5 m) |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Margstofna kröftugur, gisgreinóttur runni, myndar mikið af rótarskotum. Greinar útstæðar og bogsveigðar. Skrautlegast við tegundina eru skærrauðar greinarnar að vetrinum sem eru sérlega fallegar með snjóinn í bakgrunninum. Greinar jarðlægar, börkur á ungum greinum dökkpurpurarauður, greinar hárlausar. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Laufin 5-10 sm, oddbaugótt, egglaga til oddbaugótt-lensulaga, langydd, dökkgræn ofan, blágræn neðan með aðlæg hár bæði ofan og neðan, verða dökkpurpura að haustinu. Æðastrengjapör 5-7, laufleggir 2,5 sm. Fallegir haustlitir. Blómin móhvít, lítil, í skúfum, sem eru 3-5 sm í þvermál. Heldur áfram að blómstra fram eftir sumri. Blómunum fylgja hvít (stundum bláleit) ber síðsumars. Aldin hvít, hnöttótt, 6-9 mm breið. Aldinin eru eftirsótt af fuglum, og eru að minnsta kost jafn skrautleg ef ekki skrautlegri en blómin.
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
A N Ameríka. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Frjór, meðalrakur til blautur jarðvegur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
Lauf og greinar eru viðkvæm fyrir sveppsýkingu, bjöllum og lirfum stöku sinnum. |
| |
|
|
| Harka |
|
2 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1, 4, http://www.missouriboranicalgarden.org |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sumar- og vetrargræðlingar, sveiggræðsla að vori, haustsáning. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Stakstæð, í þyrpingar, í blönduð beð.
|
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum er til ein planta sem gróðursett var í beð 1991, önnur planta sem sáð var til 1982 og gróðursett í beð 1986, einnig eru til tvær plöntur sem sáð var til 1989 og gróðursettar í beð 1993 og ein planta sem sáð var til 1993 og gróðursett í beð 1994. ----
Harðgerð tegund og hefur reynst þokkalega í garðinum, kelur þó nokkuð mismikið frá ári til árs (k:0,5-3) kelur meira í frjóum og góðum jarðvegi. Má stýfa alveg niður árlega.
|
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Nokkur yrki í ræktun t.d. 'Flaviramea' er með gular greinar, 'Elongata' með grænar greinar, 'Baileyi' er runni allt að 3 m hár og skríður ekki, 'Kelseyi' verður aðeins um 50 sm á hæð og með skærrauðar greinar og 'Pendula' sem er lágvaxinn runni með niðursveigðar greinar.
Af þessum yrkjum er aðeins 'Flaviramea' til í uppeldi í garðinum en vert væri að reyna öll hin yrkin. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|