Í morgunsárið - Ragna Sigurðardóttir Í morgunsárið greiðir hún sér með trékambi. Hægt með föstum
strokum. Vöxturinn er svo mikill að hana kitlar í svörðinn. Hún
strýkur hendinni yfir gróðurinn. Finnur blóm springa út undir
fingurgómunum. Sóleyjar og baldursbrár. Hún leggur kambinn frá
sér. Fer út í garðinn og krýpur. Kippir upp kartöflugrösum. Rótar og
grefur með berum höndum. Djúpt ofan í moldinni finnur hún sætar og
safaríkar appelsínur.
|
| Ættkvísl |
|
Crataegus |
| |
|
|
| Nafn |
|
sanguinea |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Pall. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Síberíuþyrnir |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi tré |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní |
| |
|
|
| Hæð |
|
5-7 m |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Lítið krónumikið tré, greinar glansandi, purpurabrúnar, þyrnar fáir-margir, kröftugir, 3 sm langir. Árssprotar hærðir í fyrstu en verða síðar hárlausir, gljáandi rauðbrúnir-rauðfjólubláir. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Laufin egg-tígullaga til breiðegglaga, 5-8 sm löng og 3-5 sm breið, með 2-3(-7) pör af stuttum, hvass- til tvísagtenntum flipum, þykk, dökkgræn á efra borði, neðan ljósgrágræn, örlítið hærð beggja vegna, sérstaklega á æðastrenjum á neðra borði, blaðstilkur 8-15 mm, axlablöð hálfhjartalaga, gróftennt. Blómin um 1,5 sm í þvermál í þéttum, litlum hálfsveipum, bikarblöð og blómstilkur hárlaus, fræflar 20 með fjólubláum frjóhnöppum, stílar oftast 3. Aldin gulrauð í fyrstu - síðar gulrauð eða skærrauð, meira en 1 sm í þvermál, þroskuð strax í ágúst (a. m. k. erlendis) og þá gagnsæ. Laufin með fallega gula-rauða haustliti. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
A Síbería, SA Rússland |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Meðalfrjór, vel framræstur |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
4 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1, 7 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Haustsáning |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Stakstæð tré, í limgerði, í þyrpingar, í beð. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum er til eitt gamalt tré undir þessu nafni, sem þrifist hefur vel og er með fallega rauða haustliti. Eitt tré sem gróðursett var 1985, eitt tré sem sáð var til 1987 og gróðursett í beð 1994. Einnig eru til tvö tré sem sáð var til 1992 og gróðursett í beð 2000 og 2009. Harðgert tré, sem hefur verið lengi í ræktun í Lystigarðinum og er víða í görðum á Akureyri. (kal 0-1 á flestum eintökum). Síberíuþyrnir tilheyrir sama hóp og fjallaþyrnir (C. altaica) og hrafnþyrnir (C. chlorosarca) og er mest notaður sem stakstætt tré norðanlands en einnig má finna gömul limgerði af honum á Akureyri. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|