Í morgunsárið - Ragna Sigurðardóttir Í morgunsárið greiðir hún sér með trékambi. Hægt með föstum
strokum. Vöxturinn er svo mikill að hana kitlar í svörðinn. Hún
strýkur hendinni yfir gróðurinn. Finnur blóm springa út undir
fingurgómunum. Sóleyjar og baldursbrár. Hún leggur kambinn frá
sér. Fer út í garðinn og krýpur. Kippir upp kartöflugrösum. Rótar og
grefur með berum höndum. Djúpt ofan í moldinni finnur hún sætar og
safaríkar appelsínur.
|
| Ættkvísl |
|
Gentiana |
| |
|
|
| Nafn |
|
verna |
| |
|
|
| Höfundur |
|
L. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Vorvöndur |
| |
|
|
| Ætt |
|
Maríuvandarætt (Gentianaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Fjölær jurt. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól - hálfskuggi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Blár. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Vor-sumar. |
| |
|
|
| Hæð |
|
10 sm |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Fjölær jurt, stönglar uppréttir, stuttir, lengjast eftir blómgun.
|
| |
|
|
| Lýsing |
|
Grunnlauf mynda blaðhvirfingar, eru lensulaga, oddbaugótt eða egglaga, jaðrar með vörtutennur nálægt oddinum, snubbótt eða langydd, allt að 1,2 sm x 3-6 mm, legglauf fá, smærri (helmingi styttri).
Blóm stök, endastæð, með legg. Bikarpípa allt að 1,5 sm, hyrnd eða með vængi, 3-7 mm breið. Bikarflipar lensulaga, 3-6 mm, langyddir. Króna 1,5-2,5 sm. Pípan hvítleit eða grænblá, krónuflipar bláir. Ginleppar mjög smáir, sýldir. Aldinhýði með legg.
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
N&M Evrópa, fjöll í Asíu. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Léttur, framræstur, rakaheldinn. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
Engir. |
| |
|
|
| Harka |
|
5 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Auðfjölgað með skiptingu að vori eða hausti, sáning að hausti, græðlingar. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í steinhæðir, í kanta, í fjölæringabeð. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Hefur dafnað vel í L.A. Harðgerð tegund og töluvert ræktuð hérlendis. Nokkuð breytileg tegund. Villtum plöntum er gjarnan skipt niður í nokkrar undirtegundir en ekki farið nánar út í það hér. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
'Alba' er með hvít blóm.
'Angulosa' er eitt algengast yrkið með löng grunnlauf sem liggja þétt við jörð, bikar með 5 áberandi vængi, skærblá blóm.
'Rosea' er með bleik blóm.
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|