Jón Thoroddsen - Barmahlíð
Hlíðin mín fríða
hjalla meður græna
og blágresið blíða
og berjalautu væna,
á þér ástaraugu
ungur réð ég festa,
blómmóðir bezta!
Sá ég sól roða
síð um þína hjalla
og birtu boða
brúnum snemma fjalla.
Skuggi skauzt úr lautu,
skreið und gráa steina,
leitandi leyna.
Blómmóðir bezta,
beztu jarðargæða
gaf þér fjöld flesta
faðir mildur hæða.
Hver mun svo, er sér þig,
sálar þjáður dofa,
að gleymi guð lofa?
Hlíð, þér um haga
hlýr æ blási andi,
döggvi vordaga
dögg þig sífrjóvgandi!
Um þig aldrei næði,
af þér svo að kali,
vetur vindsvali! |
|
Alnus viridis ssp. fruticosa
| Ættkvísl |
|
Alnus |
| |
|
|
| Nafn |
|
viridis |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(Chaix) DC. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
ssp. fruticosa |
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
(Rupr.) Nyman |
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Hrísölur (hríselri) |
| |
|
|
| Ætt |
|
Bjarkarætt (Betulaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
Alnus fruticosa Rupr. , Alnus viridis v. sibirica Rgl. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Runni - lítið tré |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
|
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Vor |
| |
|
|
| Hæð |
|
5-10 m |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
Hægvaxta |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Lauffellandi tré eða runnar með útréttar greinar, allt að 3(-10) m háir. Greinar rauðbrúnar í fyrstu, verða grábrúnar, korkblettir ljósir, fáir.
|
| |
|
|
| Lýsing |
|
Laufblaðkan dökkgræn, breiðegglaga, 5-8(-10) × 3-6(-7) sm, grunnur bogadreginn til næstum þverstýfður eða næstum hjartalaga. Jaðrar sléttir, hvass- og þétt- tvísagtenntir, laufin hvassydd til stutt-odddregin, neðra borð hárlaust til lítillega dúnhærð, einkum á æðastrengjum, dálitið til mjög kvoðuborin. Æðastrengjapör 7, stöku sinnum allt að 10. Laufleggir 0,5-1 sm langur. Blómskipanir: karlreklar 3,5-6 sm. kvenreklar 1,2-2 × 0,5-1,2 sm, vaxa úr endabrumi, blómskipunarleggir 1-3 sm. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Síbería, Mansjúría |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Rakur, magur, vel framræstur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
2 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1, www.wFloras.org Flora of N America, http://en.wikipedia.org |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning - sumargræðlingar |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Vex á grýttum, sendnum ströndum, lækjarbökkum, vatnsbökkum og á votum skóglausum svæðum, 0-500 m h.y.s. Hrísölur er stundum ræktaður til að græða upp magran jarðveg með skógi, þar sem hann gerir jarðveginn næringarefnaríkari með hjálp hnúða með níturbindandi gerlum. Þar sem tegundin verður ekki nógu stórvaxin til að keppa við stórvaxin trjátegundir taka þær seinna yfir. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum er til ein planta sem sáð var til 1988 og gróðursett í beð 2000. Þrífst vel, kelur ekki mikið en vex sem lítið tré - fremur hægt - haustar snemma (Spont.: USSR - Jacutat). Aðeins í fáu frábrugðin Alnus viridis - grænelri (náskyld) |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|