Í morgunsáriđ - Ragna Sigurđardóttir Í morgunsárið greiðir hún sér með trékambi. Hægt með föstum
strokum. Vöxturinn er svo mikill að hana kitlar í svörðinn. Hún
strýkur hendinni yfir gróðurinn. Finnur blóm springa út undir
fingurgómunum. Sóleyjar og baldursbrár. Hún leggur kambinn frá
sér. Fer út í garðinn og krýpur. Kippir upp kartöflugrösum. Rótar og
grefur með berum höndum. Djúpt ofan í moldinni finnur hún sætar og
safaríkar appelsínur.
|
| Ćttkvísl |
|
Abies |
| |
|
|
| Nafn |
|
sibirica |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Ledeb. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Síberíuţinur |
| |
|
|
| Ćtt |
|
Ţallarćtt (Pinaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
A. pichta Forbes, A. semenovii Fedtsch. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Sígrćnt tré. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Hálfskuggi, sól, skjól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
♂ blóm gulbrún, ♀ blóm dökkleit. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
|
| |
|
|
| Hćđ |
|
10-15 m |
| |
|
|
| Vaxtarhrađi |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Króna keilulaga, börkur grár og sléttur, en međ fjölda af kvođubólum. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Tré allt ađ 30 m há í heimkynnum sínum. Ársprotar gráir, fínhćrđir og eru sömuleiđis međ fjölmargar, smáar kvođubólur. Brum smá, kúlulaga, kvođug. Barrnálar ţétt saman ofan á greinunum og vita fram á viđ, bandlaga, fíngerđar og eru láréttar á neđra borđi greina og lengri en nálarnar sem eru á efra borđinu. Ţćr síđar nefndu eru 30-40 mm langar, ţćr fyrrnefndu ađeins 10-15 mm langar. Allar nálarnar ilma mikiđ, eru u.ţ.b. 1 mm breiđar, alveg flatar, međ rák ofan, bogadregnar í oddinn eđa tvíyddar og međ 2-3 stuttar loftaugarendur, ađ neđan eru ţćr međ 2 gráar loftaugarendur. Karlblóm gulbrún, kvenblóm dökkleit. Könglar sívalir, legglausir, 5-8 sm langir, ungir könglar eru bláleitir, fullţroska eru ţeir brúnir. Köngulhreistur eru um 1,5 sm međ smátennta jađra, breiđkeilulaga, köngulblöđkurnar ná ekki út úr könglinum. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
N-Sovétríkin gömlu til Kamtschatka suđur til Mandsjúria og Turkestan. |
| |
|
|
| Jarđvegur |
|
Međalfrjór, jafnrakur, vel framrćstur, léttsúr. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
1 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1,2,7, 9 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, frć forkćlt í 1-2 mánuđi í kulda og raka, vetrargrćđlingar. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Stakstćđ, í ţyrpingar, í beđ. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarđinum er til planta sem sáđ var til 1992. Kól mjög framan af en ekki síđan 1999. Önnur planta er til sem sáđ var 1994. Kelur ekkert enda notiđ vetrarskýlingar eftir ađ hún var gróđursett í beđ 2001 og til 2007. Mjög falleg núna (2011). |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Nokkur yrki eru rćktuđ erlendis t.d. í Kanada ţar sem ţau eru lofuđ fyrir frostţol. Má t.d. nefna 'Glauca' og 'Compacta', 'Alba', 'Variegata' og 'Monstrosa'. Ţessi yrki lítt reynd hérlendis.
Abies sibirica ssp. semenovii (B. Fedtsch.) Farjon. međ gulbrúna árssprota, brum lítt kvođug og könglar međ breiđari köngulhreistrum. Heimkynni Tienshan fjöll í Rússlandi / Kína, lítt eđa ekki reynd hérlendis, en ćtti ađ reyna. |
| |
|
|
| Útbreiđsla |
|
Ţrífst best í röku svölu loftslagi, er hćtt viđ skemmdum í síđbúnum vorfrostum. |
| |
|
|
|
|