Hulda - Úr ljóðinu Sorg
Þar sem blóm í laufalautum
ljúfu máli saman tala,
sem að ást og angur skilja, ?
blágresi og burknar grannir,
brönugrös og músareyra,
ljósberi og lækjarstjarna,
litlar fjólur, æruprísar,
gullmura og gleym-mér-eigi, ?
vildi ég mega minnast þín.
Geum rivale
Ættkvísl   Geum
     
Nafn   rivale
     
Höfundur   Linnaeus, Sp. pl. 1: 501. 1753
     
Ssp./var  
     
Höfundur undirteg.  
     
Yrki form  
     
Höf.  
     
Íslenskt nafn   Fjalldalafífill
     
Ætt   Rosaceae (Rósaætt)
     
Samheiti   Geum nutans Raf. Geum rivale subsp. islandicum Á.Löve & D.Löve
     
Lífsform   Fjölær jurt
     
Kjörlendi   Vex best í rökum og gróskumiklum lautum, móum, bollum og gilhvömmum.
     
Blómlitur   Holdrauður-purpurarauður með dekkri æðar
     
Blómgunartími   Júní-júlí
     
Hæð  
     
 
Fjalldalafífill
Vaxtarlag   Mjúkhærð jurt sem vex upp af gildum jarðstöngli. Stönglar uppréttir eða skástæðir, 20-45 sm á hæð. Vöxtur jarðstöngla fer aðallega fram til enda og vaxa þeir því upp úr moldinni smám saman. Jarðstöngull oftast að mestu hulinn af stórum, legglöngum, bleðlóttum blöðum.
     
Lýsing   Stofnblöðin fjöðruð, bilbleðlótt, með stórum djúpflipuðum, snubbóttum endableðli. Smáblöðin gróftennt, loðin. Stöngulblöðin þrískipt, með tenntum flipum og axlablöðum við fótinn, Blómin fimmdeild, en stundum ofkrýnd. Þau eru hlutfallslega stór og drúpandi úr efri blaðöxlum, 1 ,5-2 sm í þvermál. Krónublöðin naglmjó og frambreið, snubbótt, í fyrstu rauðgul en síðar holdrauð með dökkum æðum. Bikarblöðin rauðbrún-dökkrauð, þríhyrnd og hærð. Milli þeirra eru mjó og útsperrt utanbikarblöð. Margir fræflar með gular frjóhirslur. Frævur margar með loðinni trjónu sem lengist mjög þegar aldin þroskast. Blómgast í júní-júlí. LÍK/LÍKAR: Engar.
     
Jarðvegur   Vex best í frjóum, meðalrökum jarðvegi.
     
Heimildir   1,2,3,9,HKr
     
Reynsla   "Rótin geymir ýmis ilm-og bragðefni, sem voru notuð sem krydd bæði í mat og drykk (engjanegulrót). Hún þykir og styrkjandi, köldueyðandí og svitaleiðandi, og er því góð til þess að öðlast þrótt eftir niðurgang og farsóttir. Einnig brúkaðist hún við matarólyst, blóðsótt og til þess að strá í vond sár. Af rótinni má bæði gera duft og seyði. Fjalldæla, biskupshattur og sólsekvía eru gömul nöfn á tegundinni." (Ág.H.)
     
     
Útbreiðsla   Mjög algengur um land allt en ekki þó á Suðausturlandi, þar finnst hann ekki á stórum svæðum. Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Evrópa, Balí, Mexíkó, Kanada, Kína, Færeyjar, N Ameríka.
     
Fjalldalafífill
Fjalldalafífill
Fjalldalafífill
Fjalldalafífill
Fjalldalafífill
Fjalldalafífill
Fjalldalafífill
Fjalldalafífill
Fjalldalafífill
Lystigarður Akureyrar - Eyrarlandsstofa - Sími: 462 7487 - Netfang: gkb@akureyri.is