Í morgunsárið - Ragna Sigurðardóttir
Í morgunsárið greiðir hún sér með trékambi. Hægt með föstum
strokum. Vöxturinn er svo mikill að hana kitlar í svörðinn. Hún
strýkur hendinni yfir gróðurinn. Finnur blóm springa út undir
fingurgómunum. Sóleyjar og baldursbrár. Hún leggur kambinn frá
sér. Fer út í garðinn og krýpur. Kippir upp kartöflugrösum. Rótar og
grefur með berum höndum. Djúpt ofan í moldinni finnur hún sætar og
safaríkar appelsínur.
Eryngium duriaei
Ættkvísl   Eryngium
     
Nafn   duriaei
     
Höfundur   Gay. & Boiss.
     
Ssp./var  
     
Höfundur undirteg.  
     
Yrki form  
     
Höf.  
     
Íslenskt nafn   Strókasveipþyrnir
     
Ætt   Sveipjurtaætt (Apiaceae).
     
Samheiti  
     
Lífsform   Fjölær jurt.
     
Kjörlendi   Sól.
     
Blómlitur   Grænleitur.
     
Blómgunartími   Ágúst.
     
Hæð   -100 sm
     
Vaxtarhraði  
     
 
Vaxtarlag   Fjölær, þyrnótt planta sem verður allt að 100 sm há. Stöngullinn trékenndur, ekki mikið greinótt, með meira eða minna trefjóttar laufrestar, sem grænir stönglar vaxa í gegnum, stönglarnir allt að 9 mm í þvermál, greinóttir ef stönglarnir eru með blóm.
     
Lýsing   Laufin eru leðurkennd, bláleit, fjaðurstrengjótt eða netæðótt. Grunnlauf breytileg, allt að 25x5 sm, með lauflegg, öfugegglaga, aflöng eða spaðalaga, standa meðan plantan er að blómstra og geta verið óskipt, jaðarinn fíntenntur eða þyrnóttur eða verða fjaðurtenntur. Jaðrar meira eða minna bylgjaðir eða tenntir, þyrnóttir og hrokknir. Stöngullaufin allt að 15, allt að 16x3 sm og eru strjál á stönglinum, þau efstu eru lík grunnlaufunum en með minni lauflegg. Hin eru legglaus og meira skipt, verða fjaðurskipt. Þau efstu eru lensulaga og með 2 ústæða hliðaflipa. Blómin eru í blómskipunum, þau endastæðu 4-8 x 1,5-3 sm, sívöl-sporvala, hliðablómin smærri, um þau lykja 4-13 stoðblöð sem eru styttrI en laufhlutarnir, með allt að 4 þyrna hvorri hlið, stinn og græn. Blómin en hvert þeirra með smástoðblöð, eru með bikar úr 5 bikarblöð um 5 mm, langydd, egglaga-lensulaga með hvítleita jarðra og áberandi miðtaug sem endar í þyrna. Krónan er úr 5, mjög bogsveigðum krónublöðum, jafnstórum, hvítum til bláleitum. Fræflarnir eru 5, frævurnar undirsætnar, með langæjan stíl, breikkar ekki við grunninn.
     
Heimkynni   Pyreneafjöll.
     
Jarðvegur   Léttur, frjór, vel framræstur, meðalþurr.
     
Sjúkdómar  
     
Harka  
     
Heimildir   = http://www.asturnatura.com/especie/eryngium-duriaei.html, HS
     
Fjölgun   Græðlingar að hausti, rótargræðlingar sáning að hausti.
     
Notkun/nytjar   Í skrautblómabeð.
     
Reynsla   Góður til afskurðar og í þurrblómaskreytingar bestur ef hann fær að standa sem lengst í friði, þ.e. skipta sjaldan (er ekki í RHS).
     
Yrki og undirteg.  
     
Útbreiðsla  
     
Lystigarður Akureyrar - Eyrarlandsstofa - Sími: 462 7487 - Netfang: gkb@akureyri.is