Páll Ólafsson, Ljóðið Vetrarkveðja Margt er gott að muna þér
þó mér þú fyndist langur.
Farðu vel, þú færðir mér
fögnuð bæði og angur.
Þó að nísti frostið fast
og fölni grænir hagar
eftir þetta kuldakast
koma betri dagar.
|
| Ættkvísl |
|
Acer |
| |
|
|
| Nafn |
|
pseudoplatanus |
| |
|
|
| Höfundur |
|
L. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Garðahlynur |
| |
|
|
| Ætt |
|
Hlynsætt (Aceraceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi tré. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól og skjól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur-gulgrænn. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní (eftir laufgun). |
| |
|
|
| Hæð |
|
8-10 m |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Tré með breiða hvelfda krónu, sem nær allt að 40 m hæð í heimkynnum sínum. Börkurinn flagnar af í smáum hreisturflögum. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Laufin kringluleit með 5 flipa, 8-16 sm breið, grófgerð, gistennt, dökkgræn, gljáandi og hárlaus ofan, grágræn neðan, brún hár eru á blaðtaugum. Lauf oft dálítið rauðleit, 8-14 sm á breidd, með hjartalaga grunn. Haustlitir fallega gullgulir þegar haustið er gott. Blómin gulgræn í 8-12 sm löngum, margblóma, hangandi klösum, koma á eftir laufunum. Fræflar eru 2 × lengri en krónan og egglegið er hært. Brum ólívugræn, skástæð, oft er áberandi rauður litur á brumhlífarblöðum. Aldinið er hnot með 2 vængi. Vængir mætast yfirleitt í gleiðu horni eða eru þvert útstæðir. |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
M Evrópa, SV Asía. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Meðalrakur, frjór, framræstur, kalkríkur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
3 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1, 7, http://en.wikipedia.org |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning strax og fræin hafa náð fullum þroska eða eftir að þau hafa verið forkæld. Fræ í tvívængjuðum, hárlausum hnotum. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Stakstæð eða í horn á blönduðu beði (þarf mikið rými). |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarðinum eru til nokkrar plöntur þar sem lítið er vitað um upprunann og þær hafa verið gróðursettar á ýmsum tímum frá ca 1956 til 2011. Þær hafa kalið mismikið/mislítið gegnum árim.
Meðalharðgert tré sem á erfitt uppdráttar fyrstu 10 árin. Garðahlynur verður gamall. Þarf langt og milt haust. Blæðir mikið eftir klippingu og því er best að klippa og snyrta krónu að sumri eða hausti. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Mörg yrki eru til t. d. 'Atropurpureum' með purpuralit blöð á neðra borði Krüssm. um 57 stk. (nb.! þá yfirleitt fjölgað með ágræðslu). |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|