Sigfús Daðason - Vængjasláttur Akureyri
mjög skreytt
reynitrjám.
Sá sem gengi um bæinn
á septemberkvöldi:
dimmur skuggi innfjarðarins
fylgdi honum á aðra hönd hvar sem hann færi,
lifandi, kvikur!
Sálarspegill!
Heilagur lundur
rís í hæðir.
Og gangi maður í lundinn
er hann þar einn með sjálfum sér.
Það gustar um limið
og fuglarnir í björtum trjákrónunum
fælast skóhljóð einmanans
og hviðra með vængjaslætti
yfir höfði hans og úti í myrkrinu.
Og upp fyrir honum rennur þá: hvílík
sú dýrð sem einmananum hlotnast.
|
| Ættkvísl |
|
Sorbus |
| |
|
|
| Nafn |
|
tianshanica |
| |
|
|
| Höfundur |
|
Rupr. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Hirðingjareynir |
| |
|
|
| Ætt |
|
Rósaætt (Rosaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
|
| |
|
|
| Lífsform |
|
Lauffellandi runni - lítið tré. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Hvítur til bleikleitur. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Júní. |
| |
|
|
| Hæð |
|
3 - 5 m |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
|
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Lauffellandi runni eða lítið tré, allt að 10 m hátt. Ársprotar mjög mikið glansandi, appelsínubrúnir. Brum keilulaga, dúnhærð, allt að 10 mm, með hvít hár, einkum í oddinn og á jöðrum brumhlífarblaðanna.
|
| |
|
|
| Lýsing |
|
Lauf stakfjöðruð, 13-15 sm með 5-7 pör af smálaufum. Smálauf allt að 30-40(-60) x 8-10 mm, mjólensulaga, langydd, tennt í efri 1/2 til efri 2/3 laufsins, milligræn, glansandi ofan, ekki nöbbótt neðan. Blómskipunin er strjálblóma klasa með álútum blómum. Blómin 15-20 mm breið, drúpandi, hvít eða stöku sinnum bleikleit. Aldin rauð, allt að um 9 x 8,5 mm. Bikarblöð kjötkennd að mestu. Stílar festir með millibili. Frævur 5, hálfundirsætnar, en lausar frá hver annari næstum að grunni, oddarnir mynda útvöxt inni í bikarnum, með hvít hár. Aldin 8 mm, hnöttótt, skarlatsrauð. Fræin rauðbrún, um 5 x 2 mm. Tegund sem fjölgar sér með kynæxlun. (2n=24).
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
SV Asía, Afghanistan, V Pakistan, Rússland, Kína (Gansu, Qinghai, Xinjiang). Vex í fjalladölum, oft meðfram ám og í skógarjöðrum í 2000-3200 m hæð. |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
djúpur, frjór, framræstur |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
6 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1, 15, www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=200011720 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, sumargræðlingar. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í þyrpingar, í trjá- og runnabeð, í kanta. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
LA 901563 í B6-J01, gróðursett 1990 frá Nordisk Genbank 1990, kvæmi sem á að vera mjög norðlægt. Afar falleg tegund og harðger og á skilið meiri útbreiðslu. Hefur aldrei kalið neitt frá byrjun. K=0 yfir 10 ára tímabil. Fer snemma af stað og varð aðeins brúnn í vorhreti 2003 en það virtist ekkert há honum.
|
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
v. tianschanica: Blöðkur smálaufa 5-7 sm, jaðrar oftast hvass-sagtenntir, heilrend aðeins við grunninn.
v. integrifoliolata T.T.Yu: Blöðkur smálaufa 2,5-5 sm, heilrendar eða með 2-5 tennur á hvorri hlið. |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
'Red Cascade' er getið í RHS en það yrki er ekki í ræktun í garðinum (með appelsínugul ber). |
| |
|
|
|
|