Jónas Hallgrímsson - Úr ljóđinu Dalvísa Fífilbrekka! gróin grund!
grösug hlíð með berjalautum!
flóatetur! fífusund!
fífilbrekka! smáragrund!
yður hjá ég alla stund
uni best í sæld og þrautum;
fífilbrekka! gróin grund!
grösug hlíð með berjalautum!
|
| Ćttkvísl |
|
Abies |
| |
|
|
| Nafn |
|
lasiocarpa |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(Hook.) Nutt. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Fjallaţinur |
| |
|
|
| Ćtt |
|
Ţallarćtt (Pinaceae) |
| |
|
|
| Samheiti |
|
A. subalpina Engelm. |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Sígrćnt tré. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi, skuggi, skjól. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
♂ blóm gulbrún, ♀ blóm dökkfjólublá. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Maí-júní. |
| |
|
|
| Hćđ |
|
6-15 m |
| |
|
|
| Vaxtarhrađi |
|
Hćgur sérstaklega framan af ćvi. |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Krónan er mjó-keilulaga til nćstum súlulaga. Útstćđar, nćstum láréttar eđa lítiđ eitt niđursveiđar greinar. Allt tréđ ilmandi. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Tré allt ađ 30 m stundum allt ađ 40 m hátt í heimkynnum sínum. Ungur börkur er sléttur, silfurgrár, ađ lokum grár eđa grábrúnn, rifinn. Ársprotar öskugráir, stutthćrđir, sjaldan hárlausir. Brum eru smá, egglaga, ljósbrún, mjög kvođug. Barrnálar burstalaga, beinast fram á viđ eđa eru óreglulega skipt, strjál, oft mjög framstćđar, 25-40 mm langar og 1,5 mm breiđar, bogadregnar eđa yddar, stundum framjađrađar, ađ ofan eru ţćr ljósblágrćnar
međ gróp og međ 2 loftaugarendur eftir endilöngu hvor úr 5-6 röđum (eina fárra tegunda međ loftaugarendur eftir endilöngu á efraborđinu!!). Könglar eru sívalir, uppréttir, nokkrir saman, 6-10 sm langir, flatir eđa dćldađir ađ ofan. Ungir könglar dökkpurpura, brúnir fullţroska, köngulhreistur 20-25 mm breiđ, hreistur blöđkur sjást ekki.& |
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Fjallgarđar N Ameríku allt N til SA Alaska. |
| |
|
|
| Jarđvegur |
|
Frjór, međalrakur - međalţurr. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
5 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
1, 7 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Vetrargrćđlingar, sáning (forkćling 1-2 mán. í kulda og raka). |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Plantađ í ţyrpingar, beđ eđa notađ sem jólatré. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Í Lystigarđinum er til ein sem sáđ var 1999 (frć frá Morden Station Exp Agr) og gróđursett í beđ 2004. Kelur sum árin dálítiđ, einkum allra fyrstu ćviárin.
Telst međalharđger, vex sem runni viđ erfiđar ađstćđur. Skýla ţarf ungplöntum. Eina ţintegundin sem reynd hefur veriđ ađ einhverju gagni í skógrćkt hérlendis. Hefur reynst vel í Hallormsstađ en ţar má líta 12-15 m há tré sem komu frá Noregi 1937. Ţolir vel snjóţyngsli. Vex upp í 3500 m hćđ í Klettafjöllunum. Ţolir illa umhleypinga |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Nokkur yrki í rćktun í N - Ameríku s.s. 'Compacta' lágaxiđ, ţétt yrki sem er í uppeldi í garđinum, 'Glauca Compacta', lágvaxiđ međ silfurlitar nálar og 'Nana', lágvaxiđ o.fl. |
| |
|
|
| Útbreiđsla |
|
Reynslan af ţessari ágćtu ilmandi ţintegund í Ţýskalandi er mjög breytileg. Kemur ađeins til greina sem garđtré á köldum svćđum ţar sem loftraki er hár. Hefur mikiđ viđnám viđ snjófargi. |
| |
|
|
|
|