Páll Ólafsson, Ljóðið Vetrarkveðja Margt er gott að muna þér
þó mér þú fyndist langur.
Farðu vel, þú færðir mér
fögnuð bæði og angur.
Þó að nísti frostið fast
og fölni grænir hagar
eftir þetta kuldakast
koma betri dagar.
|
| Ættkvísl |
|
Picea |
| |
|
|
| Nafn |
|
glauca |
| |
|
|
| Höfundur |
|
(Moench) Voss. |
| |
|
|
| Ssp./var |
|
|
| |
|
|
| Höfundur undirteg. |
|
|
| |
|
|
| Yrki form |
|
|
| |
|
|
| Höf. |
|
|
| |
|
|
| Íslenskt nafn |
|
Hvítgreni |
| |
|
|
| Ætt |
|
Þallarætt (Pinaceae). |
| |
|
|
| Samheiti |
|
P. canadensis B.S.P., P. alba Link |
| |
|
|
| Lífsform |
|
Sígrænt tré. |
| |
|
|
| Kjörlendi |
|
Sól, hálfskuggi. |
| |
|
|
| Blómlitur |
|
Kk reklar gulir, kvk reklar rauðir. |
| |
|
|
| Blómgunartími |
|
Maí-júní. |
| |
|
|
| Hæð |
|
-15 m |
| |
|
|
| Vaxtarhraði |
|
Hægvaxta. |
| |
|
|
|
|
|
| Vaxtarlag |
|
Tré allt að 25 m hátt í heimkynnum sínum, en lægra hjá okkur, keilulaga í vextinum, þéttvaxið með láréttar, grófar greinar, þær efri uppréttari, grennri greinar slútandi. |
| |
|
|
| Lýsing |
|
Bolur 1-2 m í þvermál, börkur þunnur, grábrúnn með hreistur. Greinar fremur sterkbyggðar, slútandi við stofninn en greinaendarnir vita aftur upp á við, nokkurn veginn láréttar á ungum trjám og fremur þéttstæðar. Árssprotar hvítgulir til gulbrúnir, döggvaðir í fyrstu seinna gljáandi, hárlausir, kröftugir. Brum egglaga allt að 6 mm löng, ljósbrún, neðri brumhlífar kjalaðar og með litla odda, efri brumhlífar vísa frá, eru snubbótt, kvoðulaus. Barrnálar mattar, blágrænar til hvítgrá, 10-18 mm langar, að ofan er hvor hlið með 2-3 og neðan með 3-4 loftaugaraðir. Marðar nálar lykta eins og sólber (Ribes nigrum). Nálarnar eru mjög þéttstæðar, fremur stinnar. Könglar síval, mislangir á sömu greininni, 3,5-5 sm, 1,2-2 sm breiðir, ungir grænir, fullþroskaðir ljósbrúnir. Köngulhreistur mjúk, auðsveigð, jaðar bogadreginn og heilrendur. Hreisturblöðkur litlar og innilokaðar.
|
| |
|
|
| Heimkynni |
|
Nyrsti hluti NA Ameríku, Kanada (-70°N). |
| |
|
|
| Jarðvegur |
|
Rakur, frjór, djúpur. |
| |
|
|
| Sjúkdómar |
|
|
| |
|
|
| Harka |
|
2 |
| |
|
|
| Heimildir |
|
= 1,7,9 |
| |
|
|
| Fjölgun |
|
Sáning, sumargræðlingar í þokuúðun, vetrargræðlingar. |
| |
|
|
| Notkun/nytjar |
|
Í þyrpingar, sem stakstæð tré, í skjólbelti, í limgerði. |
| |
|
|
| Reynsla |
|
Tré af ýmsum aldri eru til í Lystigarðinum. Þau verða stundum fyrir lúsafaraldri, þrífat annars vel.
Víða í ræktun hérlendis. Harðgert, seinvaxið, vindþolið og nægjusamt tré. Skýla þarf ungplöntum. Fyrst gróðursett á Þingvöllum 1899. Flestum grenitegundum nægjusamara. |
| |
|
|
| Yrki og undirteg. |
|
Picea glauca 'Conica' verður allt að 4 m á hæð, mjög hægvaxta, keilulaga króna, reglulegt í vexti, mjög þétt, nálar grannar um 10 mm að lengd, ögn grænbláleitar - hefur reynst vel í garðinum (innflutt yrki). Nokkur önnur yrki af aðalegund í ræktun erlendis t.d. 'Echiniformis', 'Lilliput', 'Little Globe' og 'Nana' sem eru öll lágvaxin, meira eða minna kúlulaga. Þar fyrir utan má nefna til dæmis 'Pendula' slútandi, 'Caerulea' að 2 m þétt pýramídalaga með silfurbláu barri og mörg fleiri mætti nefna og koma þau öll til greina í ræktun hérlendis.
Picea glauca var. albertina (S. Br.) Sarg., árssprotar hærðir, brum aðeins kvoðug, barrnálar að 2,5 sm - er í uppeldi, lítt reynd enn sem komið er. Heimkynni: Kanadahluti Klettafjalla. (= Picea glauca skv. USDA).
Picea glauca v. porsildii Raup. Barrið stutt, dúnhærðir árssprotar. Heimkynni Alaska og Yukon. - ekki reynd enn sem komið er, en ætti að henta vel hérlendis. (= Picea glauca skv. USDA) |
| |
|
|
| Útbreiðsla |
|
|
| |
|
|
|
|