Juniperus communis

Ættkvísl

Nafn

communis

Ssp./var

ssp. nana

Höfundur undirteg.

(Willd.) Syme

Ætt

Cupressaceae (Sýprisætt)

Lífsform

Runni, sígrænn barrviður

Kjörlendi

Vex í mólendi, hraunum, kjarri og brekkubrúnum og sums staðar á söndum t.d. á Hólasandi.

Hæð

0.30-1.2 m

Vaxtarlag

Einir er eina íslenska tegundin úr hópi barrviða. Hann er yfirleitt jarðlægur, lágvaxinn, margstofna, kræklóttur runni með uppstæðar eða uppsveigðar greinar, en myndar á stöku stað upprétta runna, 30-120 sm á hæð.

Lýsing

Nállaga blöðin eru lítil og allaga og nefnast barr í daglegu tali og sitja þétt í láréttum eða skástæðum krönsum á greinunum. Nálar 8-12 mm á lengd og 1-2 mm á breidd, oddhvassar, íhvolfar eða grópaðar ofan en með kili að neðan. Einir er sérbýlisplanta, með einkynja blóm, og því ýmist um karlplöntur eða kvenplöntur að ræða. Karlblómin mörg saman í örsmáum (2-3 mm) könglum í blaðöxlunum. Köngulblöðin móleit, þrístrend til tígullaga. Kvenblómin myndast einnig í örsmáum könglum, aðeins þrjú efstu blöð þeirra eru frjó og vaxa saman í stórt berkennt aldin. Aldin eru tvö ár að ná fullum þroska. Berkönglarnir (einiberin) eru grænir fyrra árið, en blásvartir seinna árið, hvert ber um 8-9 mm í þvermál fullþroskað. 2 n = 22Til gamans má geta að hæsta eintak tegundarinnar sem vitað er um, vex við Lake Glypen í Svíðþjóð og er þar 18,5 m á hæð. LÍK/LÍKAR: Engar.

Heimildir

1,2,3,9, HKr

Reynsla

“Einiber þóttu góð við nýrnaveiki, tíðaverkjum, berklum, magasjúkdómum, gikt, augnveiki og sem græðismyrsl. Þeir, sem eru veikir í nýrum, mega ekki neyta einis í neinni mynd og varast skal ofneyslu. Á fyrri öldum var reykur af einiberjum látinn leika um sængur konur til þess að halda djöflinum í hæfilegri fjarlægð. Úr berjum fæst olía við eimingu og það er hún, sem gefur hollenskum sjeniver og ensku gini sérlegt bragð.” (Ág.H.)

Útbreiðsla

Algengur eða víða um land nema sjaldgæfur í Húnavatnssýslu norður að Steingrímsfirði, og á Suðurlandi frá Þjórsá austur í Fljótshverfi. Finnst heldur ekki á miðju Miðhálendinu. Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Útbreiddasti barrviður heims, meira og minna allt Norðurhvel (N Ameríka, Evrópa, Asía)