Trientalis europaea

Ættkvísl

Nafn

europaea

Íslenskt nafn

Ætt

Primulaceae (Maríulykilsætt)

Lífsform

Fjölær jurt

Kjörlendi

Vex í skóg-, kjarr-, mó- og graslendi. Nokkuð algeng á austanverðu landinu en sjaldgæf annars staðar.

Blómalitur

Hvítur

Blómgunartími

Júlí-ágúst

Hæð

0.05-0.12 m

Vaxtarlag

Stönglar, grannir, uppréttir, ógreindir, blöðóttir og með örsmáum hreisturblöðum neðan við topphvirfingu, 5-12 sm á hæð.

Lýsing

Blöðin í topphvirfingu ofarlega á stönglinum, 5-7 saman, dálítið misstór, oddbaugótt eða öfugegglaga, nær stilklaus, þunn og hárlaus, 2-3 sm á lengd, 8-13 mm breið. Aðeins örsmá hreisturblöð (lágblöð) neðar á stönglinum. Blóm hvít eða ofurlítið bleikleit, yfirleitt endastæð, oftast eitt en stundum tvö til þrjú saman á fíngerðum, löngum blómleggjum. Krónublöðin sjö, 1-1,8 sm í þvermál, odddregin, með gulum hring neðst. Bikarblöðin lensulaga, oddmjó, 4-5 mm á lengd. Fræflar oftast sjö, með gulum frjóhirslum og ein fræva með löngum stíl. Blómgast í júlí-ágúst. LÍK/LÍKAR: Engar. Auðþekkt á topphvirfingu blaða sem er fremur fáttítt fyrirbæri á norðurhveli jarðar en þannig nýta blöðin sólargeisla betur en ella. Einnig má benda á krónublöðin sjö sem einnig er fremur fátítt.

Heimildir

1,2,3,9, HKr

Reynsla

“Áður voru blóm og blöð marin og strokið um hvarma til þess að lækna ýmsa augnkvilla. Seyði af rótinni var fyrrum notað til þess að koma af stað uppsölu. Einnig nefnd fagurblóm.” (Ág.H.)

Útbreiðsla

Allalgeng á Austurlandi frá Vopnafirði suður í Öræfi. Annars staðar aðeins fundin á einum stað í Öxarfirði og þrem á Suðurlandi.Önnur náttúruleg heimkynni t.d.: Norðurhvel (N Ameríka, Evrópa, Asía, Grænland)