Heracleum sphondylium

Ættkvísl

Nafn

sphondylium

Íslenskt nafn

Ætt

Sveipjurtaætt (Apiaceae).

Lífsform

Tvíær eða fjölær jurt.

Kjörlendi

Sól, hálfskuggi.

Blómalitur

Hvítur til fölgrængulur eða bleikmengaður.

Blómgunartími

Júní-júlí.

Hæð

80-250 sm

Vaxtarhraði

Vex hratt.

Vaxtarlag

Tvíær eða fjölær jurt, allt að 250 sm há. Stönglar rákóttir, hárlausir til stinnhærðir. Lauf heil eða handskipt, flipótt til fjöðruð í 5 hluta, bog- eða sagtennt, hárlaus til lítið eitt dúnhærð ofan, dúnhærð til stinnhærð neðan.

Lýsing

Sveipir allt að 20 sm í þvermál, geislar 20-50 talsins. Reifablöð bandlaga, blóm hvít til fölgrængul eða bleikmenguð. Aldin 7-10 mm.

Uppruni

Evrópa, Asía, N-Bandaríkin.

Sjúkdómar

Engir.

Heimildir

= 1

Fjölgun

Skipting að vori eða hausti, sáning að hausti.

Notkun/nytjar

Sem undirgróður, í skrautblómabeð, við tjarnir og læki, í skógarbotn.

Reynsla

Hrossahvönn (H. sphondylium ss. sibiricum) er til í Lystigarðinum, ein planta sem sáð var til 1991 og gróðursett í beð 2004, þrífst vel. -------Er algengasta hvannartegundin í Evrópu, og mjög breytileg.

Yrki og undirteg.

ssp. montanum (Schleich. ex Gaudin) Briq. -- Neðstu laufin 3-skipt, flipar egglaga, hvítlóhærðir neðan. Sveipir með 12-25 geisla. Blómin hvít, ytri krónublöðin geislastæð. -- Heimkynni: M & S Evrópa, A-Rússland, Bandaríkin.--------------------------------------------------------------------ssp. sibiricum (L.) Simonkai ---- Neðstu laufin fjaðurskipt, flipar 5-7 talsins, oft fjaðurflipóttir, dúnhærðir til stinnhærðir neðst. Blómin grænhvít, ytri krónublöðin oft EKKI geislastæð. -- Heimkynni: NA til M Evrópa. ---------------------------------ssp. pyrenaicum (La.) Bonnier & Layens. --- Stönglar dúnhærðir. Lauf óskipt, flipar 5-7, dúnhærðir til hvítlóhærðir á neðra borði. Sveipir með 12-45 geisla, blómin hvít, ytri krónublöð geislastæð. --- Heimkynni: Pýreneafjöll, Alpar, fjöll á Balkanskaga.